21. تَميم دارى (پس از قتل عثمان زنده بود)

اعتراض تميم دارى بر عُمَر- پيش از اين- گذشت، هنگامى كه او را از نماز بعد از عصر منع كرد.

22. مقداد بن اسود (م 33 ه-)

وارد نشده كه او از مصنّفان يا از مُدوِّنان باشد، ليكن مقداد به پيروى على عليه السلام و ترسيم خطمشى او ممتاز است. وى جزو افرادِ مكتب تعبّد محض مى‌باشد، گرچه تدوينى ندارد يا نوشته‌هايش به ما نرسيده است.

23. ابوذر غفارى (م 32 ه-)

ابن شهر آشوب- در ضمن كسانى كه در اسلام تصنيف كردند- پس از سلمان، ابوذر را مى‌افزايد[1].

خط مشى وفقه و اصول فكرى ابوذر، پيروان مكتب اجتهاد و رأى را برنمى‌تافت. مخالفت‌هاى او با حاكمان- و به ويژه عثمان- مشهور است.

افزون بر اين، ابوذر از يارانِ خاص پيشواى مكتب تعبّد محض، امام على عليه السلام مى‌باشد.

نتيجه‌گيرى‌

با نگاه به اين فهرستِ آمارى ساده، درمى‌يابيم كه صحابى مخالف با روش فقهى عُمَر، غالباً يكى از دو گروه زير بود:

الف) از اهل تدوين و داراى كتاب‌

به اين معنا كه از مُدوِّنان، نهى از تدوين روايت نشده است، بلكه آنان با تدوين موافق بودند. بر خلاف مجتهدان كه خط مشى عمومى‌شان منع از نقل حديث و كتابت و تدوين آن بود؛ يعنى ميانِ «تدوين و تعبّد» و «منع از تدوين و اجتهاد» ملازمه هست.

[1] . معالم العلما: 38.