2. ابَى بن كعب انصارى (م 22 ه-)

ابو العاليه از ابَى بن كعب روايت مى‌كند كه وى نسخه‌هاى بزرگى در تفسير داشت‌[1].

پيش از اين آگاه شديم كه رأى ابى بر خلاف نظر خليفه بود، و بر عدم برترى علمى خليفه تصريح مى‌كرد و منعِ او را از نقل حديث و قرائتِ قرآن، نپسنديد.

3. مُعاذ بن جبل (م 18 ه-)

رسول خدا صلى الله عليه و آله مُعاذ را به يمن فرستاد و هم زمان نامه‌اى درباره صدقات برايش نوشت كه در آن احاديثى بود[2].

نامه پيامبر صلى الله عليه و آله به مُعاذ درباره صدقات، نزد موسى بن طلحه بود[3] و كتاب‌هاى مُعاذ پيش ابن عائذ[4].

اين نصوص- همگى با هم- بر تدوين معاذ و مُدوِّنات او و بقاى آنها دلالت مى‌كند، با آنكه خليفه احاديث را سوزاند و از تدوين منع كرد و تهديد نمود.

در صفحات پيشين، موضع مُعاذ نسبت به عمر درباره قصاصِ مسلمان براى قتل ذمّى و رجم زنى كه دو سال پس از غيبت شوهر فرزند زاييد، بيان شد.

4. حُذيفة بن يمان (م 36 ه-)

سخن حُذَيفه با عُمَر گذشت كه مى‌گفت: وى، حق را خوش ندارد و فتنه را مى‌پسندد و به آنچه نديده شهادت مى‌دهد و بى وضو نماز مى‌گزارد و در زمين برايش چيزهايى است كه براى خدا در آسمان نيست!

[1] . التفسير والمفسّرون 1: 115؛ الدراسات( اعظمى): 100.

[2] . سيره ابن هشام 4: 1010؛ حلية الأولياء 1: 240؛ الأموال( ابى عبيد): 27 و 37.

[3] . مسند احمد 5: 228، حديث 22041( متن حديث از اين مأخذ است)؛ سن- ن دارقط-- نى 2: 96، حديث 8.

[4] . دلائل التوثيق المبكّر: 418؛ المحدّث الفاضل: 498.