ميرزا محمدتقى حجه الاسلام «نيّر»

وى در دوازدهم جمادى الاول 1248 ه. ق. در شهر تبريز به دنيا آمد. او كه دومين فرزند پسر از خانواده حجة الاسلام بود، تحصيلات خود را از شانزده سالگى نزد پدر خود ملا محمد ممقانى مشهور به حجة الاسلام، آغاز كرد و به فراگيرى فقه و حكمت اشتغال ورزيد. تحصيلات مقدماتى او تا 1269 ه. ق. به مدت 5 سال ادامه يافت كه در اين سال ملا محمد ممقانى وفات يافت.

پس از فوت پدر براى تكميل تحصيلات خود و در 22 سالگى به عتبات عاليات سفر كرد و در محضر علماى آن زمان به كسب علوم دينى و مذهبى پرداخت. پس از گذراندن سطوح عاليه و اخذ درجه اجتهاد به وطن مراجعت كرد. سرانجام پس از 64 سال حيات، در دوازدهم رمضان المبارك 1312 ه. ق. در شهر تبريز وفات يافت. بنابر وصيتش او را در وادى السلام نجف مابين مقام مهدى (عج) و ديوار شهر نجف به خاك سپردند.[1] مرحوم نيّر، فقيه، محدث، حكيم و در فنون شعر و ادب استاد و صاحب‌نظرى زبردست بود و به سه زبان فارسى و عربى و تركى شعر مى‌سرود. گويند وى در خوشنويسى از استادان توانا بود و خطوط ثلث، رقاع و شكسته نستعليق را بسيار متين مى‌نوشت.[2] از تأليفات وى مى‌توان آثار زير را نام برد:

1- مثنوى آتشكده، در رثاى حضرت سيد الشهدا (ع)؛ 2- لآلى منظومه؛ 3- ديوان غزليات؛ 4- مثنوى در خوشاب با تخلّص «عميدا»؛ 5- تفسير آيه‌ «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ

[1] - ديوان نير، نويسنده، حجه الاسلام، محمد تقى، ناشر، موسسه فرهنگى مطالعاتى شمس الشموس، تهران، 1386، جلد 1، ص 10- 13.

[2] - همان، ج 1، ص، 13- 14.