ميرزا حبيب‌الله شيرازى «قاآنى»

ميرزا حبيب الله شيرازى متخلص به قاآنى فرزند محمدعلى گلشن از شعراى نامدار عهد قاجار است. وى در سال 1223 هجرى قمرى در شيراز متولد شد، تحصيلات مقدماتى را در همان شيراز گذراند. او در اوان جوانى عازم مشهد شد تا در آنجا به ادامه تحصيل بپردازد. در سفر به تهران شعرى درمدح فتحعلى شاه سرود و از وى لقب مجتهد الشعرا گرفت. قاآنى در ادبيات عرب و فارسى مهارت كافى يافت و به حكمت نيز علاقه سرشارى داشت. او به زبان فرانسه و انگليسى نيز تا حد زيادى آشنايى داشت. همچنين در رياضيات، كلام و منطق نيز استادى مسلم به شمار مى‌رفت. ديوان اشعار وى بالغ بر هفده هزار بيت است. او كتابى به نام پريشان به سبك گلستان در نثر نگاشت. وفات قاآنى بنا به يادداشت‌هاى فرهاد ميرزا در روز چهارشنبه پنجم شعبان 1270 ه. ق. در تهران اتّفاق افتاده است و مزار وى در شهر رى در جوار مزار شيخ ابو الفتوح رازى مى‌باشد.[1]

وى در مصيبت سيد الثقلين و فخر الكونين حضرت ابا عبد اللّه الحسين عليه السلام اشعارى سروده و اوج غم و اندوه و ستمى را كه بر آن بزرگوار روا داشتند را به تصوير مى كشد و در ضمن آن درباره امام سجاد (ع) نيز چنين مى سرايد:

[1] - گنجينه نياكان؛ ص 109. مقدمه‌ى جامع ديوان قاآنى به تصحيح دكتر محجوب.