مجتبى عليه السلام، و غلبه بنى اميه برامت و شهادت قيس بن ثابت،
و فتح حيره و حوادث ديگرى كه اينك جاى گفتگو در آنها نيست اطلاع داده و همه آنها
پس از رحلت آن جناب به معرض وقوع پيوسته است و اگر تمام اينها جمعآورى گردد خود
كتاب مستقلى خواهد شد.
[مختصرى از اوضاع تكوينى و تشريعى زمين در ضمن فوائدى]
ما در آغاز اين رساله مختصرى از حالات زمين و خيرات و بركات و فوائد
و منافع آن را ذكر نموديم، اكنون لازم است مطالب ديگرى بمناسبت مقام در اينجا بيان
شود، تا اين مختصر از هر جهت براى خوانندگان مفيد واقع گردد، ما در اينجا اندكى از
اوضاع تكوينى و تشريعى زمين گفتگو مىكنيم و به جهت تراكم اشغال و تهاجم امراض و
ضعف مزاج بيش از اين مجال تفصيل نيست، و شايد افراد متتبع بتوانند پيرامون زمين
مطالب ديگرى به دست آورند.
[فايده اول علت] زمين لرزهها:
در پارهاى از كتب معتبره مانند كافى كه در نهايت وثاقت و اعتبار
است، و همچنين در علل الشرايع و بحار الانوار در پيرامون زمين رواياتى رسيده كه
بايد درباره بعضى از آن اخبار مطالعه و تحقيق شود تا حقيقت موضوع روشن گردد، به
طورى كه از مضمون اين روايات پيداست و در ميان مردم نيز شيوع دارد اين است كه:
زمين روى ماهى و يا شاخ گاو قرار دارد، و هرگاه بخواهد زمين را تكان دهد شاخ خود را
تكان مىدهد و در نتيجه زمين لرزه پيدا ميشود!.