در اين آيات؛ همان‌گونه كه ملاحظه ميشود، جمله‌ (سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ) با جمله‌ (ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللَّهَ) تبيين شده كه شاهد ديگرى بر انطباق «اتّباع» بر «اطاعت امر» در كاربريهاى قرآن كريم است.

(وَ إِنَّ رَبَّكُمُ الرَّحْمنُ فَاتَّبِعُونِي وَ أَطِيعُوا أَمْرِي)[1].

و همانا پروردگار شما خداوند رحمان است. پس از من پيروى كنيد و فرمان مرا اطاعت كنيد.

در هر صورت، آنچه مسلّم است، اين است كه اطاعت امر، بارزترين مصداق اتّباع است، بلكه هر جا اتّباع مضاف به شخص يا جهتى شود يا مضاف به «امر» شود، به معناى اطاعت امر متبوع و گردن‌نهادن به فرمان اوست.

مطلب سوم: بنابر آنچه گفته شد، نفى مشروعيت تبعيّت از غير خداوند و تعبير از آن به تبعيّت از هواى نفس و امر به تبعيّت از خداوند و آيات و رسل او به معناى حصر مشروعيت بالذات و الأصالة حاكميت و مطاعيت و متبوعيّت در ذات اقدس حق‌تعالى است و اينكه تبعيت و اطاعت- و در نتيجه حاكميت هيچ متبوع و مطاعى- مشروع نيست، مگر آنكه از سوى خداوند دستور به تبعيّت و اطاعت از او صادر شده باشد تا تبعيّت و اطاعت از او تبعيّت از امر خداوند و اطاعت از فرمان او باشد.

بخش دوم: ادله روايى حصر حاكميت بالذات در ذات اقدس حق‌تعالى‌

با توجه به آيات فراوانى كه در اين زمينه وارد شده و ما به بخشى از آنها در مباحث گذشته اشاره كرديم، شايد نياز چندانى به تعرّض به رواياتى كه با همين مضمون وارد

[1] . سوره طه: 90.