اسم الکتاب : فقه نظام سياسى اسلام المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 325
او خداوندى
است هستى بخش، آفرينندهاى ابداعگر، و صورتگر (بىنظير)؛ از آن اوست بهترين
نامها؛ آنچه در آسمانها و زمين است تسبيح او مىگويند؛ و او توانا و حكيم است.
اين
آيات، همانگونه كه از واژگان بهكاررفته در آنها و نيز از سياق آنها استفاده
ميشود، درباره توحيد ذاتى و صفاتى و افعالى خداوند وارد شده است و يكى از جامعترين
مجموعههاى آيات توحيدى قرآن بهشمار ميآيند.
در
آيه مورد بحث، نخستين وصف خداوند، پس از جمله دال بر توحيد در الوهيّت
(هُوَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ) واژه
«مَلِك» است كه ضمن دلالت بر اختصاص اين وصف به خداى متعال، دلالت بر اختصاص ساير
اوصاف مذكور در اين آيه نظير «قدوس»، «سلام»، «مؤمن» و «مهيمن» نيز به خداى متعال
دارد.
به
نظر مىرسد آيه مورد بحث، به طور كلّى مسوق براى بيان توحيد در مُلك و فرمانروايى
خداست؛ زيرا همه واژگان توصيفى وارد در اين آيه به نحوى اوصاف «الملك» اند كه
نخستين واژه بعد از كلمه توحيد است.
آيه
كريمه فوق، پس از ذكر توحيد در الوهيّت خداوند با جمله «اللَّهُ
الَّذِي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ» خداوند را با عبارت «هُوَ
الْمَلِكُ» ياد ميكند و سپس اوصافى؛ نظير مؤمن و مهيمن و ... بيان ميكند كه همگى
اوصاف «الملك» اند. بنابراين، همه اوصافى كه در اين آيه آمده است، خصوصيات
فرمانرواى بزرگ جهان هستى، يعنى خداوند متعال است كه در صدر آيه با واژه «الملك»
به او اشاره شده است. در آيه بعد از اين آيه نيز اوصافى كه پس از نام «الله» آمده
است، همگى اوصاف ذاتى است كه با نام مبارك «الله» به آن اشاره شده است. بحث ما در
اينجا درباره وصف «مهيمن» است كه در آيه مورد بحث به عنوان يكى از اوصاف خدا بيان
شده است؛ اگرچه همه اوصاف آيه مذكور، اوصاف مربوط به حكمرانى و فرمانروايى خداست،
لكن به دليل رعايت اختصار، از ميان اين
اسم الکتاب : فقه نظام سياسى اسلام المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 325