در حالى كه بنابر نظريه نفى جبر[1] نميتوان به ايجاب و تعيين قبلى گزينهاى كه در آينده انتخاب خواهد شد معتقد بود.

بنظر من آنچه اختيارگرايان‌[2] براى رفتارهاى خود شكل دهنده غير جبرى‌[3] نياز دارند چيزى است بنام كنترل نهايى، يعنى كنترل اصلى و آغازينى كه بوسيله فاعل‌ها انجام مى‌گيرد، آن هنگامى كه در ميان گزينه‌هاى متعدّد، تنها فاعل‌ها يند كه گزينه‌اى را كه هم اكنون بوجود خواهد آمد معيّن مى‌كنند، و هيچ عامل و علّتى ديگر نيست كه آنها را از پيش بر تعيين و ايجاب اين گزينه وادار و مجبور كرده باشد.

اين نوع كنترل كه مسئوليت نهايى‌[4] فاعل نسبت به فعل خويش به آن نيازمند است، چيزى نيست كه بتوان آن را در نظريه سازگارگرايان‌[5] يافت، و نه چيزى است كه نيازى به نظريه علّيت فاعلى‌[6] داشته باشد.

بررسى تطبيقى و نقد نظريّه نفى جبر علّى‌

پس از اين گزارش نسبتاً طولانى از نظريه نفى جبر علّى‌[7] كه توسط رابرت كين‌[8] مطرح شده است ابتدا مقايسه‌اى كوتاه ميان اين نظريه با آنچه در فلسفه اسلامى معاصر مطرح است انجام مى‌دهيم، و سپس به نقد آن مى‌پردازيم:

در رابطه با مقايسه نظريه نفى جبر علّى‌[9] با آنچه در فلسفه اسلامى معاصر مطرح است، مى‌توان گفت: اين نظريه نزديكى بسيارى با نظريه سلطنت‌[10] كه توسّط آقاى صدر مطرح شده است دارد.

[1] .Indete rminism .

[2] .Liberta rians .

[3] .Indeterm ined Self -forming Actions .

[4] .Ultimate resposib ility .

[5] .Compat ibilists .

[6] .Agent causa tion .

[7] .Causal Indet erminism .

[8] .Robert Kane .

[9] .Causal Indete rminism .

[10] .Theory Of Sover eignty .