يا جلب نفعى خاص- نظير موارد تقيه- يا مثلًا سنجش بازتاب شنونده در برابر شنيدن اين جمله خبرى باشد. در موارد نسب انشايى نيز، اين نوع اختلال در جايى است كه مثلًا انشا كننده امر؛ نظير «اسقِنِى ماءاً»، حقيقتاً آب را نخواسته باشد؛ (يعنى: قصد انشاى نسبت طلبيه به سقى ماء نداشته باشد)، و از انشاى اين نسبت طلبيه، قصد ديگرى- نظير: تقيه، يا امتحان انقياد مأمور، و امثال آن- داشته باشد. بنا براين، تقيه و نيز قضايا و اوامر امتحانيه، از مصاديق اين نوع اختلال در مدلول تصديقى به شمار مى‌آيند؛

2) اختلال در مدلول تصديقى سوم به‌معناى «عدم انطباق مدلول تصديقى با مدلول تصوّرى كلام» كه در عرف عقلا:- چنانچه اشاره شد- همواره مطابق با مراد استعمالى يا مدلول تصديقى اول است. همان‌گونه كه در گذشته توضيح داده شد، اراده استعمالى كه مدلول تصديقى اول است، بنا بر اصل عقلائى رفتارى «ارادى بودن فعل فاعل عاقل مختار» از مدلول تصوّرى تخلّف پذير نيست. بنا بر اين، اختلال مورد نظر در اينجا اختلال مدلول تصديقى سوم به‌معناى عدم تطابق مراد جدّى- يعنى مدلول تصديقى سوم- با مراد استعمالى و نيز مدلول تصوّرى است. يا به تعبيرى ديگر: تخلّف مدلول تصديقى سوم از مدلول تصوّرى و مراد استعمالى است.

توريه (تخلّف مدلول تصديقى سوم):

در موارد تخلّف مدلول تصديقى سوم از مدلول تصوّرى و مراد استعمالى آنجا كه مدلول تصديقى دوم با مدلول تصديقى اول و مدلول تصوّرى مطابق است، از آن به «توريه» تعبير مى‌شود؛ زيرا در توريه- نظير آنجا كه بانوى خانه به مراجعه كننده ميگويد: «آقا اينجا نيست» و مقصود پشت در خانه است، در حالى كه مدلول تصوّرى كلام و مدلول تصديقى اول آن، اين است كه «آقا در خانه نيست»- مدلول تصديقى دوم يعنى معنايى كه گوينده قصد تفهيم آن را به شنونده داشته همان مدلول تصديقى اول و مدلول تصوّرى كلام است؛ لكن مدلول تصديقى سوم چيز ديگرى است كه همان پشت در خانه نبودن آقاست.