ندارد، و همان قواعد و ضوابط دلالتى را كه جوامع عقلائى بر كنش‌ها و واكنش‌هاى همزمان گفتارى و نوشتارى حاكم مى‌دانند، بر كنش‌ها و واكنش‌هاى ناهمزمان گفتارى و نوشتارى نيز حاكم مى‌دانند، و مسئوليت‌ها و حقوق ناشى از اين ضوابط دلالتى (دلالت‌هاى زنجيره‌اى) را بر رفتارهاى نوشتارى و گفتارى ناهمزمان نيز بار مى‌كنند.

در جوامع عقلايى اسناد علمى و حقوقى و نيز ادبى و هنرى مربوط به صدها سال پيش را در چارچوب همين ضوابط و قواعد دلالتى مى‌خوانند و مى‌فهمند و آثار مترتب بر معنا بين آن اسناد را در چارچوب همين قواعد باور مى‌كنند. خصوصيات مربوط به تفهيم و تفاهم ميان نسل‌هاى پيشين با نسل‌هاى پسين را مى‌توان در دو پديده ذيل خلاصه كرد:

1) خالقان آثار علمى و هنرى و ادبى و حقوقى، نسل‌هاى پسين را با همان قواعد و ضوابط دلالتى- زنجيره دلالتى- كه با معاصرين خود سخن مى‌گويند مورد خطاب قرار مى‌دهند و هيچ‌گاه براى رساندن پيام‌ها و مقاصد خويش به نسل‌هاى آينده از زبان ديگر يا قواعد و اصول ويژه ديگرى بهره نگرفته و نمى‌گيرند؛

2) نسل‌هاى دور از زمان خالقان آثار علمى و حقوقى و ادبى با بهره‌گيرى از همين ضوابط دلالتى متعارف به مقاصد نسل‌هاى پيشين پى برده و مى‌برند، و به دريافت صحيح مقاصد نسل‌هاى پيشين از طريق آثار گفتارى و نوشتارى در چارچوب همان ضوابط دلالتى مذكور اطمينان خاطر دارند.

اكنون با آنكه بيش از هزار سال از تاريخ تدوين شاهنامه فردوسى مى‌گذرد هيچ فارس‌زبانى ترديد به خود راه نمى‌دهد كه مى‌تواند با بهره‌گيرى از همين قواعد دلالتى كه سخن معاصران خود را مى‌فهمد، اشعار فردوسى را بخواند و بفهمد، و مسئوليت‌هاى ناشى از مقاصد گفتارى فردوسى را به حساب فردوسى بگذارد. همين وضعيت نسبت به آثار علمى و ادبى بزرگانى چون: فارابى، ابن‌سينا، سعدى، حافظ و غيره وجود دارد، و همين رويه در ساير جوامع نسبت به آثار ادبى بزرگانشان سارى و جارى است.

بنابر آنچه گفتيم: در روابط تفهيم و تفاهم ناهمزمان گفتارى و نوشتارى، الفاظ با معانى متعارفى كه دارند و در چارچوب قواعد دلالت‌هاى زنجيره‌اى كه در گذشته بيان شد بر معانى و