اسم الکتاب : اصول فقه نوين المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 181
از افراد
كلّى غرض مستقلى تعلق گرفته است و لذا غرض متعدد است به تعدد افراد كلّى، و با هر
فرد از افراد كلّى يك غرض محقّق مىشود؛
3)
لحاظ مجموع الوجود: در اين لحاظ مفهوم كلّى به لحاظ وجود اجتماعى مصاديقش در نظر
گرفته شده است، و لذا غرض واحد است و متعدد نيست؛ لكن با حصول يك فرد يا بيشتر،
غرض حاصل نمىشود مگر آنكه همه افراد مجتمعاً محقّق شوند. خلاصه اينكه در اين فرض
غرض واحد است و تنها با تحقق هيئت اجتماعيه افراد كلّى حاصل مىشود.
مقدمه
ششم: در تبيين حقيقت وضع گفتيم وضع عبارت است از حاكى قرار دادن لفظ از
واقع معنا آنچنانكه صورت ذهنى معنا حاكى از آن است. بنابر اين تفسير از وضع،
صورتى كه از معنا در ذهن حاضر مىشود ذاتاً حاكى از واقع خود است و كارى كه وضع
انجام مىدهد اين است كه اين حكايت را به لفظ سرايت مىدهد، و در نتيجه لفظ نيز
همچون صورت معنا از واقعيت معنا حكايت مىكند.
بنابر
اين تفسير، اگر وضع را به معناى تصوّر معنا حين الوضع بدانيم نمىتوان وضع را از
موضوع له جدا كرد و مثلًا گفت وضع عام موضوع له خاص يا بالعكس؛ زيرا اصولًا در
هنگام وضع تصويرى كه از معنا در ذهن حاضر است به همان نحو كه حاضر است- يعنى به
نحو حكايت از واقعيت خود- مورد اعتبار وضعى قرار مىگيرد و در اعتبار وضعى تنها
كارى كه صورت مىگيرد اين است كه همان نحو حكايتى كه صورت معنا از واقعيت معنا
دارد به لفظ نيز منتقل مىشود. بنابر اين، اگر صورت معنا صورتى عام بود يعنى حاكى
از يك واقعيت متكثر يا قابل تكثر بود لفظ نيز در نتيجه وضع همان حكايت را پيدا
مىكند و وضع نمىتواند به لفظ حكايتى بدهد به جز آن حكايتى كه صورت معنا از معناى
خود دارد.
\*
نتايج مقدّمات ششگانه:
از
اين مقدّمات ششگانه چند نتيجه مىگيريم كه حقيقت امر را در مسأله اقسام وضع به
لحاظ موضوع له بر مبناى نظريه مختار در حقيقت وضع، روشن مىكند.
اسم الکتاب : اصول فقه نوين المؤلف : اراکی، محسن الجزء : 1 صفحة : 181