مطلب چهارم: اقسام وضع‌

وضع سه ركن دارد:

1) موضوع- كه لفظ است-؛

2) موضوع له- كه معناست-؛

3) رابطه وضعى- كه در نتيجه اعتبار حكايت لفظ از معنا به وجود مى‌آيد-.

وضع، به لحاظ هر يك از اين سه ركن، انواع و اقسامى دارد كه در اين مبحث درباره آنها بحث مى‌كنيم. مناسب است ابتداءً درباره اقسام وضع به لحاظ انواع اعتبار رابطه وضعى، سپس به لحاظ انواع موضوع له و سپس به لحاظ انواع موضوع بحث كنيم:

1. تقسيم وضع به لحاظ انواع اعتبار رابطه وضعى:

در گذشته گفتيم: حقيقت وضع، عبارت است از: اعتبار حكايت لفظ از معنا. اعتبار حكايت لفظ از معنا به سه نوع مى‌تواند صورت پذيرد:

نوع اوّل‌: همان گونه كه در محلّ خود توضيح داديم: رابطه وضعى بين لفظ و معنا، سه مرحله را طى مى‌كند:

1) مرحله اعتبار حكايت؛

2) مرحله حكايت حقيقى؛

3) مرحله مهارت ذهنى در حكايت لفظ از معنا.

و نيز گفتيم كه: مرحله اوّل (يعنى: مرحله اعتبار حكايت)، گاهى پيش از حقيقت حكايت صورت مى‌پذيرد يعنى ابتدا واضع حكايت لفظ را از معنا اعتبار مى‌كند و در نتيجه آن لفظ را حاكى از معنا مى‌بيند و لفظ را به عنوان حاكى از معنا به كار مى‌برد و سامع يا سامعان نيز اين اعتبار و اين حكايت را مى‌پذيرند و به‌كار مى‌برند و لفظ حقيقتاً حاكى از معناى واقعى مى‌شود.