درآمد

قال الله تعالى فى كتابه:

(فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ).[1]

اوّلين نكته‌اى كه در مباحث دينى- بالأخص در فقه و اصول- بايد به آن التفات داشت، اين است كه غايت از اين درس‌ها و بحث‌ها، همان حذر است: (لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ) است كه خشيت خداست: (إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ)[2].

بايد تحصيل ما، تحصيل خشيت‌آفرين باشد و شرط خشيت‌آفرينى‌اش اين است كه براى خدا باشد، و همراه با تواضع باشد. امتيازى كه علوم دينى- بالأخص فقه و اصول بر ساير علوم دارند، علاوه بر شرفشان و غايات ساميه‌اى كه بر اين علوم بار مى‌شود- خاصّيتى است كه از لحاظ تأثير گذارى بر شخصيت اخلاقى متعلّم دارد. علوم ديگر، از لحاظ شخصيت‌سازى، غالباً خنثى هستند؛ ولى علوم دينى طبيعتاً سازنده و كمال‌آفرين‌اند.

علم دينى- فى نفسه- هادى و ره گشاست و بر طرف كننده غواشى و غشاوات است؛ مگر اينكه خود انسان از اين علم دينى، مانعى بسازد. البته اگر علم دينى را وسيله‌اى براى تفاخر و تكبّر و اغراض دنيوى قرار بدهد، همين‌طور خواهد شد:

[1] . سوره توبه: 122.

[2] . سوره فاطر: 28.