رازق قسَم
بخورد، صحيح است، بلكه احتياط وجوبى در غير اين صورت نيز عمل به قسَم است.
«چهارم»
قسَم را به زبان بياورد، و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد كند صحيح نيست، ولى
آدم لال اگر با اشاره قسَم بخورد صحيح است.
«پنجم»
عمل كردن به قسَم براى او ممكن باشد، و اگر موقعى كه قسَم مىخورد ممكن باشد
وبعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتى كه عاجز مىشود قسَم او بهم مىخورد، و
همچنين است اگر عمل كردن به نذر يا قسَم يا عهد به قدرى مشقّت پيدا كند كه نشود آن
را تحمّل كرد.
مسأله
2681- اگر پدر از قسَم خوردن فرزند جلوگيرى كند، يا شوهر از قسَمخوردن
زن جلوگيرى نمايد، قسَم آنان صحيح نيست.
مسأله
2682- اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسَم بخورد، پدر و
شوهر مىتوانند قسَم آنان را بهم بزنند، بلكه ظاهر آن است كه قسَم آنها بدون اجازه
پدر يا شوهر منعقد نمىشود، و همچنين است حكم كنيز و بنده نسبت به مولايشان.
مسأله
2683- اگر انسان از روى فراموشى يا ناچارى يا ندانستن، به قسَم عمل نكند،
كفّاره بر او واجب نيست، و همچنين است اگر مجبورش كنند كه به قسَم عمل ننمايد. و
قسمى كه آدم وسواسى مىخورد، مثل اينكه مىگويد والله الآن مشغول نماز مىشوم، و
بواسطه وسواس مشغول نمىشود، اگر وسواس او طورى باشد كه بىاختيار به قسَم عمل
نكند كفّاره ندارد.
مسأله
2684- كسى كه قسَم مىخورد كه حرف من راست است، چنانچه حرف او راست باشد
قسَم خوردن او مكروه است، و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ مىباشد، ولى اگر
براى اينكه خودش با مسلمان ديگرى را از شرّ ظالمى نجات دهد، قسَم دروغ بخورد اشكال
ندارد، بلكه گاهى واجب مىشود، امّا اگر بتواند توريه كند يعنى موقع قسَم خوردن
طورى نيّت كند كه دروغ نشود، بهتر اين است كه توريه نمايد، مثلا اگر ظالمى بخواهد
كسى را اذيت كند و از انسان بپرسد كه او را ديدهاى؟ و انسان يك ساعت قبل از او را
ديده باشد، بگويد او را نديدهام و قصد كند كه از پنج دقيقه پيش نديدهام.