ندهد و در سال بعد از مالى كه خمسش را نداده براى سرمايه شركت بگذارد، آن كس مى‌تواند در آن مال تصرّف كند.

مسأله 1802- اگر بچه صغير سرمايه‌اى داشته باشد و از آن منافعى بدست آيد، واجب نيست بعد از آنكه بالغ شد، خمس آن را بدهد.

مسأله 1803- كسى كه مالى از ديگرى بدست آورد و شك نمايد خمس آن را داده يا نه، مى‌تواند در آن مال تصرّف نمايد، بلكه اگر يقين هم داشته باشد كه خمس آن را نداده مى‌تواند در آن تصرّف نمايد.

مسأله 1804- اگر كسى از منافع كسب خود در اثناء سال ملكى بخرد كه از لوازم و مخارج ساليانه‌اش حساب نشود، واجب است بعد از تمامى سال، خمس آن را بدهد، و چنانچه خمس آن را نداد و قيمت آن ملك بالا رفت لازم است خمس مقدارى را كه آن ملك فعلا ارزش دارد بدهد، و همچنين است غير ملك از فرش و مانند آن.

مسأله 1805- كسى كه از اول تكليف خمس نداده، اگر مثلا ملكى بخرد و قيمت آن بالا رود، چنانچه آن ملك را براى آن نخريده كه قيمتش بالا رود و بفروشد، مثلا زمينى را براى زراعت خريده است، و از پول خمس نداده قيمت آن را داده، بايد خمس قيمتى را كه خريده بدهد. و اگر مثلا پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته اين ملك را با اين پول مى‌خرم، بايد خمس مقدارى را كه آن ملك فعلا ارزش دارد بدهد.

مسأله 1806- كسى كه از اول تكليف خمس نداده، اگر از منافع كسب چيزى كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از وقت منفعت بردن گذشته، بايد خمس آن را بدهد، و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها احتياج دارد مطابق شأن خود خريده، پس اگر بداند در بين سالى كه در آن سال فائده برده آنها را خريده، لازم نيست خمس آنها را بدهد، و اگر نداند كه در بين سال خريده يا بعد از تمام شدن سال، بنابر احتياط واجب بايد با حاكم شرع مصالحه كند.

2- معدن:

مسأله 1807- اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق،