صاحبان صندوق فلان مبلغ به او قرض دهند، و نسبت به اشتراط سپردن مبلغ براى قرض گرفتن هم چنانچه در قرض اول (يعنى پولى كه متقاضى وام به عنوان سپرده به صندوق يا بانك مى‌پردازد) شرط شود كه صندوق يا بانك بعد از مدتى فلان مبلغ به او قرض بدهد، قرض مزبور ربوى و حرام است؛ و اگر شرط قرض دادن صندوق به او نشود به طورى كه اگر بعد از مدتى صندوق به متقاضى قرض نداد، متقاضى حقّ مطالبه آن را براى خود قائل نباشد مانعى ندارد، و اللّه العالم.

1199

- به استحضار حضرتعالى مى‌رساند كه اخيرا صندوقهايى تحت عنوان قرض الحسنه در مجامع مختلف داير گرديده است كه در اين اجتماعات جمع معينى مثلا ده نفر هر كدام ده هزار تومان در ميان مى‌گذارند و در هر ماه يكى از آنان به قيد قرعه مبلغ گرد آمده را كه در فرض مذكور صد هزار تومان مى‌شود برداشت مى‌كند.

خواهشمند است حكم شرعى اين چنين صندوقها را بيان فرماييد.

بسمه تعالى‌

- اگر قرض‌دهندگان شرط نكنند كه ديگران بايستى به او قرض بدهند مانعى ندارد، و اللّه العالم.

1200

- مسجد آل محمد عليهم السّلام در شهرستان سمنان اقدام به تأسيس صندوق قرض الحسنه جهت رفع برخى از نيازهاى مؤمنين نموده است. احتراما استدعا مى‌شود در زمينه كار مزد از وجوه دريافتى از وام‌گيرندگان جهت مصارف يوميه و هزينه افراد شاغل در صندوق از نظر شرع مقدس اسلام نظر معظم له را بيان فرماييد.

بسمه تعالى‌

- گرفتن مبلغ زيادى از قرض‌گيرندگان به عنوان كارمزد جايز نيست و راه مشروع گرفتن زيادى اين است كه صاحبان صندوق چيزهايى مثل دفترچه اقساط يا غير آن تهيه كنند كه فى نفسه ماليّت داشته باشد و بعد هر يك از دفترچه‌ها را به متقاضى وام به مبلغى كه مى‌خواهند از او زيادى بگيرند بفروشند، و در ضمن خريدوفروش شرط شود كه صاحبان صندوق فلان مبلغ قرض بدون منفعت به او بدهند، و اللّه العالم.

1201

- آيا قرض‌گيرنده (در فرض اشكال داشتن مورد فوق) كه براى رفع مشكلاتش به اين صندوقها مراجعه مى‌كند و اختيارى بر ندادن اين وجه (كارمزد) ندارد چه بايد بكند؟