است؟

بسمه تعالى‌

- بر پدر و يا شوهر واجب نيست، و اللّه العالم.

602

- راننده‌اى كه وظيفه او روزه گرفتن است و به جهت ندانستن مسأله بعد از ظهر افطار مى‌كند، آيا علاوه بر قضاء روزه كفاره هم دارد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- در فرض سؤال چنانچه شخص خيال مى‌كرد كه روزه بر او واجب نيست و از اين جهت افطار كرده، كفاره بر او واجب نيست، فقط روزه آن روز را قضا مى‌كند، و اللّه العالم.

603

- شخصى دو كفاره جمع بر گردن دارد ولى توانايى اداى تمام كفاره جمع را ندارد، آيا مى‌تواند دو ماه در كفاره اول را كه توانايى آن را دارد روزه بگيرد و سپس دو ماه از كفاره دوم را انجام دهد و بعد از آن اطعام يا بنده آزاد كند؟

بسمه تعالى‌

- اداء كفاره به نحو مزبور مانعى ندارد، و نسبت به آزاد كردن بنده در اين زمان تكليفى نيست، و اللّه العالم.

604

- با توجه به كفارات جمع كه يك مورد آن آزاد كردن بنده در اين زمان كه بنده نيست تا آزاد كند، تكليف چيست؟

بسمه تعالى‌

- نسبت به آن تكليف ساقط است، و اللّه العالم.

605

- آيا كفاره تأخير هر روز ماه رمضان (يك مدّ طعام) را مى‌توان به سيد داد؟

بسمه تعالى‌

- مانعى ندارد، و اللّه العالم.

606

- در سير كردن 60 فقير براى كفاره عمدى ماه رمضان، مى‌شود سيد فقير را سير كرد؟

بسمه تعالى‌

- مانعى ندارد، و اللّه العالم.

607

- آيا آزاد كردن غلام يا برده‌اى كه در كشورهاى غير اسلامى به بندگى كار مى‌كنند در صورت توانايى بر مسلمان لازم است؟

بسمه تعالى‌

- وجوب ندارد، و اللّه العالم.

608

- آيا طلبه كفاره روزه واجب را كه مد مى‌باشد مى‌تواند بگيرد يا خير؟

بسمه تعالى‌

- چنانچه فقير باشد مى‌تواند از كفاره روزه بگيرد، و اللّه العالم.

609

- در صورت مستحق بودن در مسأله فوق، آيا يك طلبه يك مد مى‌تواند بگيرد يا بيشتر؟