صاحب خانه به كوه كوتاه شده است، آيا شخص مهاجر مى‌تواند خانه او را خراب كند؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ در صورتى كه قسمت مزبور- چنانچه ظاهر فرض سؤال است- پشت خانه بوده و بعد از آن كوچه يا خيابان نبوده باشد، مالك خانه نسبت به آن حقى ندارد، مگر آنكه خود آن قسمت را هم احيا نموده يا براى احيا تحجير كرده باشد، و الله العالم.

(1254)

از وسط زمينى كه در گذشته راه رفت و آمده نبوده، الآن يك خانواده براى خودش بخواهد راهى بگشايد و راه براى رفت و آمد مردم قرار دهد، آيا صاحبان زمين حقّ جلوگيرى دارند؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ اگر از زمينى كه مالك دارد بخواهند راه درست كنند، بايد صاحبان آن را راضى نمايند، و صاحبان آن حقّ ممانعت دارند؛ بلى اگر عبور اتفاقى باشد و راه درست كردن نباشد، در صورتى كه ضررى به حاصل نداشته باشد و اراضى وسيعه باشد، مانعى ندارد، و الله العالم.

(1255)

شخص در زمين خود درخت مى‌نشاند، سپس از ريشه آن كه در زمين همسايه است درخت مى‌رويد، آيا درخت روييده از آنِ صاحب درخت است يا زمين؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ ملك صاحب درخت است، و لكن صاحب زمين حقّ مطالبه قلع آن نهال را دارد؛ و اگر قلع نكرد، خود صاحب زمين مى‌تواند قلع كند، و الله العالم.

(1256)

زمينى زراعى در اثر جابجايى زمين حركت كرده و بر روى زمين همسايه‌اش قرار گرفته، كدام‌يك مى‌توانند صاحب آن باشند؟

[جواب‌]

باسمه تعالى؛ هر شخص مالك مكان سابق زمينش است در صورت بقاء آن مكان، مثلًا زمين زيد كه ما بين زمين عمرو و بكر بود، بواسطه زلزله خاكهايش به زمين ديگرى رفت، درست است، ولى جاى آن خالى است، همين مكان‌