اسم الکتاب : نگاهى گذرا به مسئله اجتهاد المؤلف : فياض، شيخ محمد اسحاق الجزء : 1 صفحة : 13
عصرهاى بعد از آن در طول تاريخ اسلام و تا آخرين
عصر، فرقى نيست و فاصله زمانى دو عصر تشريع و غيبت، هرچند طولانى تر گردد، از اين
لحاظ، تأثيرگذار نيست.
اخباريان
و مسئله اجتهاد
جماعت
كثيرى از اخباريان در برابر اجتهاد و مكتب اجتهاد به معارضه و مواجهه برخاستند و
اين مكتب را و در نهايت، دانش اصول را به شدت مورد نكوهش قرار داده، تقبيح كردند؛
بدون اينكه طبيعت علم اصول و اهميت و نقش اساسى آن را در فقه درك كنند و بدون
اينكه بدانند اصول، ستون فقرات عمليات فقهى در عرصههاى مختلف حيات است.
اين
جدال شديد اين گروه، بر دو اصل استوار است:
اصل
نخست؛ تفسير ناصواب كلمه اجتهاد: اين گروه در تفسير اجتهاد، به خطا و اشتباه گفته
اند: اجتهاد يعنى انديشه شخصى فقيه در يك مسئله، هرگاه نصّى در آن مسئله نيايد، و
اين انديشه شخصى، بر پايه اعتبارات عقلى و مناسبات ظنّى استوار است كه وى را به
سوى ترجيح و برگزيدن امرى به عنوان حكم اجتهادى كه جنبه شرعى دارد، مى كشاند همان
گونه كه اين كار، سيرهاى جارى و معمول بين اهل سنّت است؛ زيرا آنها هر گاه نصّى
را در مسئلهاى نيابند، به عقول و افكار شخصى با تكيه بر ملاك مناسبات ظنّى و
استحسانات عقلى و قياسات اعتبارى روى آورده، بدان عمل مىكنند، و اين افكار و آراى
شخصى را كه مبتنى بر اين اعتبارات عقلىِ ظنّى است، يكى از مصادر حكم شرعى قرار
دادهاند.
به
دليل اين تفسير نادرست از اجتهاد، اين جماعت به شدت مكتب اجتهاد و طرفداران آن را
مورد حمله و هجوم قرار دادهاند و پنداشتهاند كه اين مكتب در برابر مكتب اهل بيت
عليهم السلام و در مخالفت با آن تأسيس شده است و لذا در نكوهش اين مكتب، روايات
زيادى از سوى اخباريان وارد شده است.
اسم الکتاب : نگاهى گذرا به مسئله اجتهاد المؤلف : فياض، شيخ محمد اسحاق الجزء : 1 صفحة : 13