و مناسك حج. البته آنچه را كه اجير تا قبل از رسيدن به ميقات براى مقدّمات حج مصرف نموده است ضامن نيست، و وارث يا وصى ميّت نمى‌تواند از وى مطالبه نمايد.

مسأله 152- اگر وارث يا وصى، شخصى را براى حج بلدى از طرف ميت اجير نمايد ولى راه معيّنى را مشخص ننمايد، اجير در انتخاب راه حج مخيّر است؛ ولى اگر راه معيّنى را مشخص نمايد و به نظرشان از راههاى ديگر بهتر باشد، اجير نمى‌تواند از آن راه صرف نظر كند.

بنابراين اگر از آن راه عدول نموده و از راه ديگرى به حج برود، حجّش صحيح است و ذمه ميّت فارغ مى‌گردد؛ و اگر راه معيّن داخل در متعلق اجاره باشد، اجير به نسبت عمل خويش، سهمش را از اجرت مى‌برد، و اگر داخل در متعلّق آن نباشد، بدين گونه كه اجاره بر انجام اعمال و مناسك حج و يا بر فراغ ذمه ميت منعقد شده باشد، وى مستحق تمام اجرت است، گرچه مخالفت شرط را نموده است و از راهى كه معيّن شده به حج نرفته است.

مسأله 153- اگر شخصى خود را براى حجّ از طرف كسى در يك سال معيّنى اجير نمايد، سپس از طرف كسى ديگرى در همان سال اجير شود، اجاره دوم باطل است.

مسأله 154- اگر انسان خود را براى حج از طرف ديگرى در سال معينى اجير نمايد، واجب است در همان سال از طرف او به حج برود و تأخير و يا تقديم آن در سال ديگر جايز نيست، و بنابراين اگر احيانا تقديم و يا تأخير نمايد، گرچه ذمه ميت فارغ خواهد شد ولى اجير مستحقّ هيچ چيزى نيست، نه اجرت مسمّى، و نه اجرت المثل.