ثبوت آن در زمان معصومين (ع) و وصول آن به ما به طور پيوسته و دست به دست مى‌باشد و گرنه هيچ دليلى بر حجيت اجماع- اعم از قولى و سكوتى- وجود ندارد.

مسيره‌ى متشرعه‌[1] (سيره مسلمين يا پيروان شريعت) اگر معلوم شود

[1] . هرگاه فعلى يا ترك فعلى مورد بناى عملى مسلمانان قرار گيرد، آن را سيره‌ى مسلمين، سيره متشرعه و يا سيره‌ى اسلامى مى‌گويند اين نوع سيره در حقيقت از انواع اجماع است، بلكه بالاترين نوع اجماع است، زيرا اجماع عملى از علما و غير علما است و حال آن كه اجماع در فتوا، اجماع قولى و از جانب خصوص علما است. سيره بر دو گونه است:

گاهى علم داريم به اين كه سيره در عصر معصومين( ع) نيز جارى بوده است؛ به گونه اى كه معصوم نيز يكى از عاملين به آن يا تقريركننده آن بوده است.

گاهى اين امر معلوم نيست. يا علم داريم كه سيره بعد از عصر ائمه( ع) بوده است.

اگر سيره به گونه‌ى اول باشد حجت و دليل است؛ زيرا معصوم يا به آن عمل كرده يا با سكوت خود آن را تقرير و تأييد كرده است. در صورت دوم نمى‌توان بر آن اعتماد كرد؛ زيرا معلوم نيست مورد تأييد معصوم باشد. از سوى ديگر، بسيارى از عادات و رسوم و سنن در زمانى جزء فرهنگ مسلم يك اجتماع محسوب مى‌گردد، اما اگر اندكى دقت شود، معلوم مى‌گردد كه انگيزه‌هاى غير منطقى، هوا و هوس‌ها و تعصبات قومى و نژادى مبناى آن بوده است. نظير برخى از عاداتى كه در جوامع امروز اسلامى رايج است كه نه تنها اسلامى نيست بلكه خلاف آن نيز هست.

براى توضيح بيشتر، رجوع كنيد به:

مظفر، محمدرضا، اصول فقه، ج 2، بحث سيره متشرعه.

صدر، شهيد آيت الله محمد باقر، دروس فى علم الاص- ول( حلقات)، حلقه دوم و سوم، بحث‌هاى مربوط به سنت و سيره.

محقق داماد، دكتر سيد مصطفى، مباحثى از اصول فقه، ج دوم، چاپ چهاردهم، تهران، مركز نشر علوم اسلامى، 1385، ص 150.

ساير كتاب‌هاى اصول فقه.( مترجم)