تقبّل به حسب تخمين‌

تعريف واحكام تقبّل به حسب تخمين بطور فشرده از فقرات فقهيه جلد 5 ذكر مى‌شوند، كه عبارتند از: معامله تقبل به حسب تخمين، معامله عقلائيّه‌اى است كه از خبرويّت اهل خبره در تعيين مقدار شى‌ء بدست مى‌آيد، اين معامله مستقل و خارج از بيع و صلح و امثال اينها مى‌باشد.

1397- در عقد اين معامله صيغه خاصى معتبر نيست؛ ولى، بدون مبرز محقق نمى‌شود.

1398- هر يك از مالك باغ يا كشاورز مى‌تواند بعد از رسيدن حاصل و قبل از چيدن، با رضايت ديگرى سهم طرف مقابل را از حاصل كشت يا ميوه درخت با تخمين اهل خبره معيّن كند، و اين حكم مختص به مزارعه و مساقات نيست، بلكه در هر كشت يا ميوه مشترك و غير مشترك جارى است. مانند تخمين مقدار خسارتى كه گاو ياگوسفند كسى به مزرعه غير وارد آورده باشند. بنابر اقوى معامله مذكور بعد از قبول، لازم مى‌شود هرچند بعد معلوم شود، سهم هردو برابر نيست.

1399- چون تقبّل به حسب تخمين يك معامله جداگانه عقلائيه است و جزء بيع يا صلح به عوض يا ... نيست، اشكال اتحاد عوض و معوض، يا وقوع شبهه ربا و بيع محاقله يا مزابنه كه نهى از انجام آنها شده در اين وارد نمى‌باشد.

1400- بنابر اقوى، تخمين اهل خبره مورد اطمينان در صحّت تراضى و معامله مذكور كافى است.

تذكر- موضوعات و فقرات بخش «تقبّل به حسب تخمين» بطور كامل در جلد پنجم فقرات فقهيّه، صفحات 365 تا 370 ذكر شده‌اند.