آوردند. پيروان فرعون همه مى‌دانستند كه فرعون مثل ديگران از مادر خود متولد شده و مثل ديگران بزرگ شده است و مثل ديگران يك انسان است. اكنون كه او به قدرت رسيده، ادعا مى‌كند كه من خداى شما هستم؛! همه‌ى مردم اين را مى‌دانستند كه فرعون دروغ مى‌گويد؛ ولى بازهم از او پيروى كردند، به او راى دادند و او را به سرنوشت خودشان مسلط كردند.

قرآن مجيد مى‌خواهد يك جمله تاريخى را بيان كند. مى‌فرمايد: فرعون قوم خود را سبك شمرد و قوم او نيز از او اطاعت كردند. فرعون تكبر داشت و قوم خود را با كبر و نخوت دعوت كرد كه به من ايمان بياوريد. «فَأَطَاعُوهُ» مردم هم مانند گله‌ى گوسفند، از او اطاعت كردند. قرآن مجيد در اين دو جمله وضعيت فرعون و مردم را بيان مى‌كند؛ اماّ در جمله سوم، قرآن نسبت به آنان قضاوت مى‌كند. مى‌فرمايد: «إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ» اين ملت، ملتى فاسق بودند كه به فرعون راى دادند و از او پيروى كردند. آيه‌ى بسيار عجيب است! واقعاً هر ملتى كه فرقان نداشته باشد به همين سرنوشت گرفتار مى‌شوند، مثل قوم فرعون، هيچ فرقى هم نمى‌كند. در شرايط كنونى نيز وضعيت اين چنين است، آيه مباركه قرآن، با عصر كنونى ارتباط عميق دارد.

پيام روشن قرآن‌

اين آيه مباركه با معناى تازه و روشن خود، در قرن بيست و يكم هم‌چنان باقى است و تا روز قيامت نيز باقى خواهد ماند. اگر ما فرقان‌