علت آمدن ارواح در اين عالم‌

عبد الله بن فضل هاشمى گويد:[1] خدمت حضرت صادق (ع) عرض كردم براى چه خداوند تبارك و تعالى ارواح را در بدن ها قرار داد بعد از اينكه ارواح در ملكوت اعلى در بالاترين مقام قرار داشتند؟ فرمود: خداوند مى‌دانست كه ارواح با همين شرافت و بلندى مرتبه‌اى كه دارند اگر به حال خود شان واگذار شوند اكثر شان ميل و اشتياق دعوى خدايى پيدا مى‌كنند، لذا به قدرت خود آن ها را در بدن هايى‌كه در اول تقدير، معين شده بود، به محض رحمت خود بر آن ها قرار داد، و بعضى از آن ها را محتاج بعضى قرار داد و بعضى شان را مربوط به ديگرى كرد، و بعضى را بلند تر از ديگرى نمود، و بعضى را بلندى داد بر بعض ديگر به درجات، و كفايت كرد بعضى را به بعضى؛ و به سوى شان پيامبران خود را بر انگيخت، و قرار داد بر آن ها حجج خود را، بشارت دهنده گان و ترساننده گان، كه امر مى‌كند به انجام عبوديت و تواضع براى معبود شان به آن نحوى كه خداوند ايشان را مأمور نموده است، و خداوند از براى شان عقوباتى در دنيا و عقوباتى در آخرت و مثوباتى در دنيا و مثوباتى در آخرت معين فرمود، تا آنها را در خير رغبت دهد و از شر بپرهيزند ليذلهم (ليدله خ) تا بدانند كه مخلوق و بنده هستند، و رو به عبادت آرند تا استحقاق نعيم ابدى و بهشت برين پيدا كنند، و ايمن شوند از شوق پيدا كردن به چيزى كه سزاوار آن نيستند و حق آن ها نيست.

پسر فضيل: همانا خداوند تبارك و تعالى توجه اش بهتر است به بنده از توجه خود بنده به خودش، مگر نمى بينى اينكه هيج كسى را نبينى مگر بلندى بر غير خود را دوست دارد، حتى بعضى شان ميل دعوى ربوبيت دارند، و بعضى شوق‌

[1] - عن العلل، عن على بن احمد، عن محمد بن عبد لله، عن محمد بن اسماعيل البرمكى، عن جعفر بن سليمان، عن ابى ايوب الخزاز. هكذا فى البحار ص 133، ج 61، و اما العلل نفسه فلاحظ ج 1، ص 15. سند روايت معتبر نيست.