اين آيه، به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد كه مشركان مكه، در مقام ايراد و بهانه‌گيرى نسبت به رسالت آن حضرت و قرآن، هر مَثَل و سخنى را كه مطرح كنند، خداوند متعال در برابر آنان، سخنى مى‌آورد كه هم حق است و هم با بهترين بيان به آن پاسخ مى‌دهد.

كاربرد كلمه «تأويل» در قرآن‌

واژه «تأويل» در قرآن هفده بار به كار رفته است.[1] از مطالعه و بررسى مجموع آياتى كه در آنها لفظ تأويل وارد شده است، مشخص مى‌گردد كه لفظ «تأويل» در قرآن در اين معانى به كار رفته است:

1. واقعيت‌ها و حوادثى كه رؤيا از آن حكايت مى‌كند، مانند: تأويل رؤياى يوسف عليه السلام،[2] تأويل رؤياى هم‌بندهاى او در زندان،[3] و تأويل رؤياى پادشاه مصر.[4]

2. سِرّ و حقيقتى نهفته در وراى امر؛ مانند حكمت و اسرار اقدامات به ظاهر نادرستِ مصاحب موسى عليه السلام در تخريب كشتى، و كشتن جوانى بى‌گناه، و تعمير ديوارى در حال فرو ريختن بدون دريافت مزد.[5]

3. حكمت پاره‌اى از احكام الهى.[6]

4. تجسّم عينى وعده‌هاى الهى در قيامت.[7]

5. مقصود اصلى در آيات متشابه، چنان كه در اين آيه آمده است:

[1]. آل عمران: آيه 7( دو بار)؛ نساء: آيه 59؛ اعراف: آيه 53( دوبار)؛ يونس: آيه 39؛ يوسف: آيه‌هاى 6، 21، 36، 37، 44، 45، 100، 101؛ اسرا: آيه 35؛ كهف: آيه‌هاى 78 و 82.

[2]. يوسف: آيه 6 و 100.

[3]. همان: آيه 36- 42.

[4]. همان: آيه 43- 48.

[5]. كهف: آيه 82.

[6]. نساء: آيه 59؛ اسرا: آيه 35.

[7]. اعراف: آيه 53، يونس: آيه 38- 39.