از تحريف، تحريف معنوى و نقصان در تفسير و بيان آيات قرآن و اختلاف قرائات است كه ارتباطى با تحريف لفظى ندارد.[1] در صورتى هم كه نتوان تأويلى درست براى آنها يافت، ناگزير به دليل تعارض با ادلّه سلامت قرآن از تحريف، ساقط مى‌شوند.[2]

دو. اشكال محتوايى‌

بررسى متنى روايات مورد ادعاى محدّث نورى نشان مى‌دهد كه اين روايات نمى‌توانند به صراحت، مدعاى او مبنى بر راهيافت تحريف در قرآن را ثابت كنند. با دسته‌بندى اين روايات، بهتر مى‌توان به ضعف دلالى آنها پى‌برد:

روايات تفسيرى: شمارى از روايات مورد استناد محدّث نورى،[3] رواياتى اند كه به عنوان تفسير آيات، به فزونى‌هايى در لابه لاى آيات ناظرند؛ نظير روايتِ:

«يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ»- إلى‌ مُحَمَّدٍ وَ أَهلِ بَيتِهِ- «ارْجِعِي إِلى‌ رَبِّكِ راضِيَةً»

بِالَولَايةِ- «مَرْضِيَّةً»- بِالثَّوابِ- «فَادْخُلِي فِي عِبادِي»- يَعنى مُحَمَّداً وَ أَهلِ بَيتِهِ- «وَ ادْخُلِي جَنَّتِي».[4]

اى نفس آرام گرفته- به محمد و خاندانش- به سوى پروردگارت برگرد، خشنود- به ولايت- و مورد خشنودى خداوند- به ثواب- و داخل در بندگان من شو- يعنى محمد و خاندانش- و وارد بهشت من شو.

[1]. القرآن و روايات المدرستين: ج 3 ص 222- 223 و 847؛ البيان: ص 229.

[2]. دائرة المعارف قرآن كريم: ج 6 ص 311- 318 مدخل« تحريف‌ناپذيرى قرآن». نيز، ر. ك: سلامة القرآن من التحريف: ص 119- 125.

[3]. فصل الخطاب: ص 275.

[4]. تفسير القمى: ج 2 ص 422؛ تفسير الصافى: ج 5 ص 328.