عثمان و بدون نظارت وصىّ پيامبر صلى الله عليه و آله از اساس مردود است؛ چرا كه قرآن در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله كتابت و دست‌كم به صورت صحف يعنى مجموعه‌هاى پراكنده تدوين شد و مرحله جمع و تدوين در زمان ابوبكر و مرحله توحيد مصاحف در دوره عثمان نيز با نظارت تقريرى امام على عليه السلام همراه بود. توضيح اين كه به گفته سيوطى و ديگر مورّخان و پژوهشيان قرآنى، همه قرآن در زمان پيامبر خدا نوشته شده، ولى در يك جا گردآورى نشده بود.[1] قرآن‌پژوهان و دانشمندان شيعه در اين باره بسيار نوشته و ادلّه موضوع را آورده‌اند.[2] كار عثمان، عبارت بود از الغاى قرائت‌هايى كه از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اخذ نشده بود، يكدست كردن مصحف و نيز اكتفا به متن آيات با حذف تأويل و تفسير متن قرآن، بدون آن كه موجب تحريف در الفاظ آيات شود.[3] همين كار را نيز نمى‌توان بيرون از نظارت امير المؤمنين عليه السلام پنداشت؛ زيرا هر چند امام على عليه السلام رياست گروه گردآورى و يكدست‌سازى را بر عهده نداشت، اما شاهد و ناظر ماجرا بود و هيچ اعتراضى از ايشان ثبت نشده است. امامانِ اهل بيت نيز همگى به قرآن موجود، پايبند و حجّيت آن را پذيرفته بودند[4] و آن را در سخنان و احتجاجات و ادعيه و نمازهاى خويش عيناً استفاده مى‌كردند. بنا بر اين، نظارت تقريرى امامان معصوم عليهم السلام را نمى‌توان انكار كرد.

به فرض قبول صغرا، كبراى قياس نادرست است؛ زيرا نمى‌توان ثابت كرد هر

[1]. الإتقان فى علوم القرآن: ج 1 ص 160.

[2]. براى نمونه ر. ك: الذخيرة فى علم الكلام: ص 364- 365؛ مثالب النواصب( نسخه خطى سپهسالار): ورق 471؛ اجوبة مسائل جاراللَّه: ص 25؛ حقائق هامة حول القرآن الكريم: ص 20- 50؛ البيان: ص 239- 257.

[3]. البيان: ص 257- 258؛ دائرة المعارف قرآن كريم: ج 6 ص 310.

[4]. از جمله، امام حسين عليه السلام، وقتى در نزد ايشان سخن از تصرّف عثمان در كلمات و آيات و سوره‌ها به‌ميان آمد، بر آشفت و آن را انكار كرد. اين گزارش را ابن شهرآشوب، از كتاب التحريش، چنين نقل كرده است: قيلَ للحسين بن على عليه السلام: إنّ نعثلًا زاد فى القرآن ونقص منه باباً و ...، فقال الحسين:« أنا مؤمن لا نقصت كما لا زيدت» فاستحيا( مثالب النواصب، ابن شهرآشوب: ص 265).