از: تدوين قرآن در دوران خلفا؛ وجود مصحف امير المؤمنين عليه السلام؛[1] وجود مصاحف صحابه. اكنون به بررسى اين سه دليل مى‌پردازيم:

اول. تدوين قرآن در دوران خلفا

چنان كه در آغاز اين نگاشته اشاره شد، ابهام در تاريخ جمع و تدوين قرآن، از زمينه‌هاى شكل‌گيرى شبهه تحريف است. بر اين اساس، محدّث نورى در زمان نگارش كتابش بر اين باور بود كه چون قرآن در دوران خلفا و بدون نظارت معصوم جمع و تدوين شده، از دو جهت كاستى در آن راه يافته است: نخست آن كه شيوه گردآورى آيات قرآن با مراجعه به آنچه افراد بر روى ابزارهاى ساده نگاشته بودند يا با تكيه به محفوظات آنان، زمينه طبيعى از دست رفتن بخشى از آيات را فراهم مى‌سازد.

افزون بر اين، شواهد تاريخى نشان مى‌دهند كه عثمان برخى از آياتى كه با حكومت او در چالش بود، يا اشاره و صراحتى به ولايت حضرت امير عليه السلام داشته از قرآن حذف كرده و مانع كتابت آنها شده است،[2] بنا بر اين، از نظر محدّث نورى پذيرش راهيافت تحريف از نوع كاستى در قرآن، اجتناب ناپذير است.

اين استدلال را مى‌توان بدين صورت ترسيم كرد: قرآن در زمان عثمان بدون نظارت معصوم جمع و تدوين شد (صغرا)؛ جمع قرآن بدون نظارت معصوم زمينه راهيافت كاستى از روى خطا يا عمد را فراهم مى‌سازد (كبرا)؛ پس در قرآن، تحريف از نوع كاستى راه يافته است (نتيجه).

نقد دليل‌

صغرا و كبراى قياس، هر دو مردود است؛ زيرا ادعاى جمع و تدوين قرآن در زمان‌

[1]. فصل الخطاب: ص 120- 124.

[2]. صيانة القرآن من التحريف: ص 210- 213.