اسم الکتاب : شناخت نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث المؤلف : محمدی ریشهری، محمد الجزء : 1 صفحة : 254
جمعاً 82[1] يا 86 سوره از قرآن در اين
شهر نازل شد و بقيه آن، حدود 1600 آيه از 6236 آيه قرآن، مدنى است. با اين حال، در
باره كتابت قرآن در مكه اطلاعات بسيار اندكى در منابع منعكس شده است. كاتبان وحى
در اين شهر را على عليه السلام، ابوبكر، عمر، عثمان، ارقم بن ابى ارقم مخزومى، جهم
بن قيس، حاطب بن ابى بلتعه، حاطب بن عمرو، خالد بن سعيد بن عاص، زبير بن عوام،
سالم مولى ابى حذيفه، سعد بن ابى وقاص، شرحبيل بن حسنه (م 18 ق)، طلحة بن عبيد
اللَّه، عامر بن فهيره، عبد اللَّه بن جحش اسدى (م 3 ق)، عبد اللَّه بن سعد بن ابى
سرح، علاء بن حضرمى، مصعب بن عمير و معيقب بن ابى فاطمه سدوسى دانستهاند. اين در
حالى است كه ميان اين كسان، برخى طبق گزارشهايى، در عصر مكّى، باسواد نبودهاند.[2]
گفتهاند نامهاى كه ابوبكر به دستور رسول خدا صلى الله عليه و آله در ماجراى
هجرت، به سراقة بن مالك مدلجى نوشت،[3] نه به خطّ او، بلكه به خطّ
عامر بن فهيره، غلام ابوبكر بوده است.[4]
برخى محققان در كاتب بودن عمر نيز ترديد كردهاند و با شواهد و قرائنى ثابت
كردهاند كه او آن هنگام، خواندن و نوشتن نمىدانسته است.[5]
نيز اين افراد همگى در يك زمان مسلمان نشدند و مدت و مقدار كتابت آنان نيز در
منابع ذكر نشده است.
ترديد
ديگر آن كه در باره نگهدارى نسخهها و چگونگى حمل آن به يثرب نيز گزارشى در دست
نيست. به نظر مىرسد در دوره مكّى، نحوه صيانت از قرآن، بيشتر حفظ آن توسط صحابه
بوده است؛ هرچند رواياتى وجود دارد حاكى از وجود صحيفههايى كه آياتى از قرآن در
آنها نوشته شده بود؛ مانند صحيفهاى كه خواهر عُمر و شوهرش در دست داشتند و در آن
سوره طه نوشته شده بود و عُمر آن را ديد