انجام دهد. به خودارزيابى، در قرآن و حديث نيز توجه شده است كه در ادامه، به‌تفصيل درباره آن سخن خواهيم گفت. پيش از هر چيز، بيان مفهوم خودارزيابى ضرورى است.

مفهوم «خودارزيابى»

مقصود از خودارزيابى، بازنگرى خويشتن است و ارزيابى جسمى، فكرى و رفتارى خويش را دربر مى‌گيرد. اما در حوزه اخلاق، ارزيابىِ رفتارى و فكرى موضوعيت بيشترى دارد. اينكه انسان توانمندى‌هاى جسمى و فكرى خود را بازنگرى كند و بينديشد كه آيا متناسب با توانمندى‌هاى جسمى و فكرى خود براى رشد و كمال و سعادت خويش تلاش، و متناسب با تلاش انجام‌شده بهره‌بردارى كرده است يا نه؛ و اينكه آيا رفتارش در مدت زمان معلوم، معقول و انسانى و خداپسند بوده است يا نه، ارزيابى مورد نظر در اين بحث است.

بازنگرىِ خود و رفتارهاى خويش، شناخت دقيق‌تر و كامل‌ترى از نفس را براى انسان به ارمغان مى‌آورد. اين بازنگرى بدان دليل است كه انسان‌ها در ابعاد گوناگون، با هم متفاوت‌اند. تفاوت‌هاى جسمى، فكرى، استعدادى و حتى تربيتى و رفتارى، از جمله تفاوت‌هاى آن‌هاست. براى مثال، كسى كه داراى نبوغ است، با كسى كه هوش اندك دارد، متفاوت است. همچنين كسى كه داراى قريحه ادبى است، با كسى كه آن را ندارد، متفاوت است. پس بازنگرى خود، بايد به انسان كمك كند تا ضمن شناخت بهتر خويش، هدف‌گذارى مناسبى براى آينده زندگى خود داشته باشد و مسير بهترى براى نيل به اهداف عالى انتخاب كند و كاستى‌هاى گذشته خود را جبران كند. اما در موضوع اخلاق، بايد بازنگرى و ارزيابى رفتارهاى خويش و نيز افكارى كه در سر پرورانده، به صورت خاص مورد توجه قرار گيرد. لذا در آموزه‌هاى اسلامى به ارزيابى خود، به‌ويژه بازنگرى و ارزيابى رفتارى خود در حوزه رفتارهاى اخلاقى و ارزشى تأكيد فراوان شده است.

اهميت «خودارزيابى»

خودارزيابى، رمز پيشبرد و رشد كمالات خويش در همه ابعاد است. تا انسان خود را ارزيابى نكند، هرگز به نواقص و اشكالات خويش واقف نخواهد شد و هيچ‌گاه‌