اسم الکتاب : رفتار اخلاقى انسان با خود المؤلف : سبحانىنيا، محمد تقي الجزء : 1 صفحة : 232
امانت خداوند در اختيار او قرار گرفته و بخشى از وجود او بهشمار
مىرود. بنابراين رفتار انسان با جسم خويش، از منظرى به بهداشت و علوم پزشكى، از
منظرى ديگر به علم فقه، و از منظر سوم به علم اخلاق ارتباط خواهد داشت. ازاينرو
به همان اندازه كه اصلاح رفتار با جسم خويش و پاسدارى از امانت خداداد مىتواند
رفتار اخلاقى و از زمره رفتارهاى پسنديده و نيكو باشد، به همان اندازه سستى و
بىمبالاتى در تأمين سلامت جسمانى خويش، يكى از مصاديق خيانت و اهمال در نگهدارى
امانت خدا بهشمار مىآيد. بنابراين بحث از آن نيز به علم اخلاق مرتبط و نيز مفيد
و كارگشاست.
نكته
دوم اين است كه اگرچه جسم انسان از نظر اهميت، در مرتبه پايينتر از روح و جان
قرار دارد و حقيقت آدمى به روح اوست و جسم فقط قالبى است كه روح در آن حلول مىكند
و آثار وجودى خود را از طريق جسم نمايان مىسازد، اما اين سخن بدان معنا نيست كه
جسم آدمى ارزش ندارد و هيچگونه توجهى نمىطلبد و هيچ حقى بر انسان ندارد. معارف
دينى بهروشنى دراينباره اظهار نظر، و تكليف هر فرد را در ارتباط با جسمش مشخص
كرده است. بنابراين گرچه جسم براى نيل به سعادت و كمال روح، ابزارى بيش نيست، امّا
از پرداختن به آن نمىتوان غافل شد. چه بسيار افرادى كه در تأمين سلامت جسمانى خود
سستى و اهمال ورزيدند و در نتيجه بهسبب ابتلا به انواع بيمارىهاى جسمانى، از
دستيابى به مدارج عالى كمال و سعادت محروم شدند. بر اين اساس، سلامت جسم انسان
هدفى در اخلاق به شمار مىآيد؛ اما نه هدف غايى، بلكه هدفى ميانى براى دستيابى به
هدف عالىِ كمال و سعادت.
الف-
سلامت جسم؛ هدف ميانى
گفتيم
سلامت جسم، هدفى بالذات اما ميانى است؛ يعنى هدف عالى و غايت بالذات نيست. آنچه به
منزله غايت در اخلاق مطرح است، روح سالم و كمال و سعادت اوست. بديهى است فقط با
تأمين سلامت جسم مىتوان هم شكر نعمت خداداد را دراينخصوص بهجا آورد، و هم زمينه
را براى دستيابى به هدف عالى فراهم آورد. بنابراين سخن از رفتار اخلاقى انسان با
خود در حوزه جسم خويش، از جمله موضوعات مهمى است كه در اين بخش بايد به آن توجه
شود.
اسم الکتاب : رفتار اخلاقى انسان با خود المؤلف : سبحانىنيا، محمد تقي الجزء : 1 صفحة : 232