1. رواياتى كه تفسير نادرست قرآن را به طور مطلق خطرناك توصيف كرده‌اند و به آفتى كه آن را ايجاد كرده، اشاره‌اى ندارند، مانند آنچه از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده كه فرمود:

أكثَرُ ما أتَخَوَّفُ عَلى‌ امَّتى مِن بَعدى رَجُلٌ يَتَأَوَّلُ القُرآنَ يَضَعُهُ عَلى‌ غَيرِ مَواضِعِهِ، و رَجُلٌ يَرى‌ أنَّهُ أحَقُّ بِهذَا الأَمرِ مِن غَيرِهِ.[1]

بيشترين چيزى كه پس از [مرگ‌] خود، از آن بر امّتم مى‌ترسم، وجود مردى است كه قرآن را نابه‌جا تفسير كند، و مردى كه خود را به اين كار (خلافت و جانشينى من)، سزاوارتر از غير خود بداند.

و در روايتى ديگر از ايشان آمده:

أخوَفُ ما أخافُ عَلى‌ امَّتى زَلّاتُ العُلَماءِ، و مَيلُ الحُكَماءِ، و سوءُ التَّأويلِ.[2]

ترسناك‌ترين چيزى كه [از آن‌] بر امّتم مى‌ترسم، لغزش‌هاى عالمان، و كجروى حكيمان و تفسيرهاى نادرست [از قرآن‌] است.

2. رواياتى كه تمايلات نفسانى را آفت تفسير صحيح و مطابق واقع قرآن معرفى كرده‌اند، مانند آنچه ابو قلايه گزارش كرده كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

أوَّلُ ما يُرفَعُ مِنَ الأَرضِ العِلمُ.[3]

[1]. المعجم الأوسط: ج 2 ص 242 ح 1865.

[2]. تنبيه الخواطر: ج 2 ص 227.

[3]. الدرّ المنثور: ج 2 ص 69.