(سرمستى) از يك طرف، و بى‌تابى از طرف ديگر؛ و همان گونه كه پيشتر بارها گفته شد، اين هر دو موقعيت مى‌تواند زمينه گرايش به اعتياد باشد. طبق اين روايات، ياد مرگ، پديده‌اى است كه در هر دو موقعيت متضاد، كاركرد دارد و پيامدهاى آنها را تعديل مى‌كند.[1] بر همين اساس، يكى از اقدامات اساسى براى پيشگيرى از اعتياد، استفاده از روش «مرگ‌يادى» است.

مربيان، روحانيان، مشاوران و تمام كسانى كه با افراد معتاد يا در معرض اعتياد رو به رو هستند، مى‌توانند ياد مرگ را در مخاطبان به وجود آورند. با اين كار، هم طغيان و سركشى دوران خوشى مهار مى‌شود و هم غم و بى‌تابى دوران ناخوشى؛ مهار اين دو نيز زمينه گرايش به اعتياد را كاهش مى‌دهد. در اين زمينه، آيات و روايات فراوانى وجود دارد كه مى‌توان با تكيه بر آنها اين كار را انجام داد.[2] همچنين با تهيه ابزار لازم براى اين امر مى‌توان هم ميزان تأثير اين عنصر را در گرايش به اعتياد سنجيد و هم افراد مستعد را پيش‌بينى كرد.

ج. ايجاد و تقويت فلسفه خير

پس از آن كه معلوم شد فلسفه اسلام، مبتنى بر خير است و اين فلسفه، نقش مهمّى در پيشگيرى از گرايش به اعتياد دارد، مسئله بعدى، اين است كه چگونه مى‌توان اين فلسفه را به وجود آورد؟ از اشكالات مهم افراد مستعد يا مبتلا به اعتياد، پاسخ غلط به اين پرسش‌هاست كه: تلخ و شيرين زندگى براى چيست؟ و چرا زندگى بين خوشى و ناخوشى در نوسان است؟ و اين كار به دست چه كسى صورت مى‌پذيرد؟ پاسخ درست به اين پرسش‌ها و رسيدن به يك منطق استوار در اين باره مى‌تواند از اعتيادى كه ريشه در پاسخ‌هاى غلط و منطق نااستوار دارند، پيشگيرى كند. تا اين‌جا در مباحث پيشين، بر اين‌

[1]. الگوى اسلامى شادكامى.

[2]. البته تبديل اين به يك روش كلينيكى، نيازمند پژوهش‌ها و تحقيقات بيشتر است كه اميدواريم با همّت سازمان بهزيستى و يا مراكز آموزش عالى مرتبط، صورت گيرد.