فصل سوم: مقايسه ديدگاه‌هاى اخباريان و محدّثان متقدّم‌

اگر ديدگاه‌هاى محدّثان دوره حضور و غيبت صغرا را در مباحث گوناگون، با ديدگاه‌هاى اخباريان بسنجيم، دقيق‌تر مى‌توانيم نسبت اين دوگروه را بررسى كنيم. البته برخى از ديدگاه‌هاى اخباريان، در حكم نشانه و نماد اين گرايش به‌شمارمى‌رود و ما نيز بيشتر به همين‌گونه ديدگاه‌ها خواهيم پرداخت؛ مانند مخالفت با اجتهاد و تقليد كه وحيد بهبهانى، آن را معيار اخباريگرى مى‌داند.[1] پس اگر ديدگاه اصحاب حديث نيز همين باشد، بايد آنان را هم‌مسلك يا نزديك به اخباريان بدانيم.

اجتهاد و تقليد

چنآن كه در بخش دوم كتاب خواهيم گفت، اخباريان معتقدند كه مؤسّس اجتهاد و تقليد، اهل‌سنت بوده‌اند و علماى اصولىِ شيعه نيز در اين باره، از آنان پيروى كرده‌اند. به اعتقاد آنان، تقليد نيز همانند اجتهاد، با رجوع به امام معصوم، منافات دارد و حرام است.[2] البته به باور آنان، رجوع‌كردن به راويانى كه از ائمه روايت‌

[1]. الفوائد الحائرية، ص 131.

[2]. الفوائد المدنية، ص 47. البته فيض‌كاشانى پس از آن كه تقليد را به چهار نوع تقسيم مى‌كند، روش اخباريان را نيز تقليد شمرده است؛ چراكه در عمل به اخبار، از پيشينيان پيروى مى‌كنند. ولى به اعتقاد فيض، اين روش، از نوع« تقليد جايز» است؛ زيرا از روى بصيرت و آگاهى است( الاصول الأصلية، ص 150- 151).