فصل يكم: ديدگاه اخباريان در اعتقادات‌

مبحث اصول عقايد، تفاوت‌هاى بنيادينى با احكام اعتبارى شرعى دارد. در اين مبحث، از چند جهت، اختلاف وجود دارد:

1. آيا لازم است كه اصول عقايد، بر پايه علم و يقين باشد يا ظن و گمان نيز كافى است؟ آيا همه عقايد از اين جهت، يكسان‌اند؟

2. براى رسيدن به علم و يقينِ معتبر در اصول عقايد، چه اسباب و راه‌هايى وجود دارد؟ در كدام‌يك از اعتقادات، مى‌توان به دلايل عقلى استناد كرد؟ كاربرد دليل نقلى در كدام حوزه است؟

3. چه علم را لازم بدانيم و چه ظن را كافى بشماريم، درهر صورت، آيا مى‌توان در اعتقادات يا بخشى از آنها تقليد كرد يا نه؟

آيا پاسخ اخباريان به اين مسائل، تفاوت خاصى با پاسخ اصوليان دارد؟

گونه‌شناسى عقايد

عقايد، از حيث مستندات و دليل اثبات، يا اصلى و اوّليه‌اند، و يا فرعى و ثانويه كه در آنها مى‌توان به نقل استناد كرد و خود بر دو نوع‌اند. پس در مجموع، مى‌توان عقايد را در سه دسته جاى‌داد كه نزاع، بيشتر در يكى از آنهاست و همان نيز موضوع اصلى اين بحث است. گرچه به نظر مى‌رسد كه گاهى اطلاق عبارات و يا نوع واژگانِ به‌كار رفته، باعث خلط يكى از اين سه دسته با ديگرى شده است. اين سه دسته، عبارت‌اند از: