چند تعريف‌

با اين‌حال، اختلاف نظر فراوانى در تعريف اخباريگرى وجود دارد. محقّق غلامرضا قمى، در وجه اطلاق اخبارى بر اين گروه، دو جهت را به نقل از استادش شيخ‌انصارى بيان مى‌كند:

اخباريان به تمام اقسام چهارگانه حديث- اعم از صحيح، موثّق، حسن و ضعيف-، عمل مى‌كنند و فرقى ميان آنها نمى‌گذارند و از همين‌رو، به آنان اخبارى گفته‌اند؛ برخلاف مجتهدان كه ميان اين چهار نوع حديث، فرق مى‌نهند و تنها به برخى از اقسام آن عمل مى‌كنند. جهت ديگر، اين است كه آنان از ميان ادلّه چهارگانه براى استنباط احكام، حجّيت ظواهر قرآن و نيز حجّيت عقل و حجّيت اجماع را انكار كرده‌اند و دليل معتبر را فقط به اخبار منحصر كرده‌اند، و از همين‌روست كه به «اخباريه» معروف شده‌اند.[1]

در دوران معاصر كه بازار پژوهش‌هاى توصيفى و دايرةالمعارفى رونق گرفته است، براى اخباريه، تعاريف مجمل و عمومى بسيارى در عرصه علم و پژوهش، مطرح شده است. در بيشتر اين تعاريف، عبارات و مؤلفه‌هايى نزديك به هم ديده مى‌شود و تفاوت چندانى با هم ندارند. منتها، برخى براى روشن شدن معنا، به تعريف مكتب اجتهاد نيز پرداخته‌اند. براى نمونه، گفته شده است:

اخباريان به گروهى گفته مى‌شود كه به پيروى از اخبار و احاديث، اعتقاد داشته و روش‌هاى اجتهادى و اصول فقه را نمى‌پسندند. اين گروه عمدتاً اخبار اهل‌بيت را مأخذ و اساس عقايد و احكام دين مى‌دانند و به ساير مدارك، فقط در صورتى كه با احاديث ائمه (عليهم السلام) تأييد شده باشد، استناد مى‌كنند، و در موارد شك، عمل به احتياط در نزد آنان واجب است. در مقابل ايشان، اصوليان و پيروان مكتب اجتهاد قرار دارند كه احكام را از كتاب، سنّت، اجماع و عقل استنباط مى‌كنند و در موارد شك، به اصول عمليه اربعه عمل مى‌كنند. به اعتقاد مجتهدان و اصوليان، تنها اخبار

[1]. قلائد الفوائد، غلامرضا قمى، ص 20.