سيره را ردّ نكرده‌[1] و طبق آن مشى كرده و احكام خود را با سخن گفتن و كلام، بيان مى‌كند و ديگران را در بسيارى از آيات قرآن، دعوت به فهم و تدبر در قرآن مى‌كند و اگر قرآن قابل‌فهم و درك نبود، دستور به تدبّر در آن داده نمى‌شد. حالْ‌آن كه كلام در غالب اوقات، افاده يقين نمى‌كند و در بيشتر موارد، ظنّ‌آور است.[2] پس اين علم اجمالى به وجود نسخ و تقييد و تخصيص و ...، بعد از فحص در روايات معصومين (عليهم السلام)، منحل مى‌شود و در مواردى كه دليلى پيدا نكرديم بر اين كه آيه‌اى نسخ شده يا نه، و يا تخصيص خورده و يا نخورده، به شك بدوى برمى‌گردد و اصل، عدم تقييد و تخصيص و ... است.[3]

دليل چهارم: منوعيت تفسير به رأى‌

دليل چهارم اخباريان بر عدم حجّيت ظواهر قرآن، استدلال به رواياتى است كه ما را از تفسيركردن قرآن به رأى منع كرده است.[4] و يكى از موارد تفسير به رأى، آن است كه قرآن را بدون مراجعه به آثار اهل‌بيت (عليهم السلام) و تنها با فهم و عقل خويش تفسير كرده، حكمى را از آن استنباط كنيم.[5] و به گفته محدّث بحرانى، بعيد است كه بتوان رأى را در اين روايات، حمل‌كنيم بر خواهش‌هاى نفسانى و تمايلات طبيعى شخصى براى اغراض فاسدى كه شخص دارد.[6] براى نمونه، در روايتى از رسول خدا (ص) نقل شده است كه مى‌فرمايد:

[1]. الحقّ المبين فى تصويب المجتهدين و تخطئة الأخباريّين، ص 23؛ فرائد الاصول، ج 1، ص 169؛ ادوار اجتهاد، ص 366.

[2]. مناهج الأحكام و الاصول، بحث حجية ظواهر القرآن. چنانچه گذشت، سيدنعمة الله جزايرى نيز به اين مطلب اعتراف كرده است( الأنوار النعمانية، ج 1، ص 309- 311؛ منبع الحياة، ص 48) گويا سيّد نعمة الله جزايرى، اين مطلب را از تفسير التبيان( ج 1، ص 4) گرفته است.

[3]. آراء حول القرآن، ص 10.

[4]. علّامه‌مجلسى 22 روايت را در اين‌باره ذكر مى‌كند و شيخ‌حرّ عاملى ادّعا مى‌كند كه اين روايات به حدّ تواتر مى‌رسد( ر. ك: بحارالأنوار، ص 89، ص 107- 112؛ الفوائد الطوسية، ص 325؛ وسائل الشيعة، ج 18، ص 152 باب 13، از ابواب صفات القاضى، ذيل حديث 82).

[5]. الفوائد المدنية، ص 127- 173.

[6]. الدرر النجفية، ج 2، ص 345.