اسم الکتاب : اخباريگرى، تاريخ و عقايد المؤلف : بهشتى، ابراهيم الجزء : 1 صفحة : 157
الاربعون الحديث فى الامامة، شامل چهل حديث از طرق اهلسنت، براى
اثبات خلافت بلافصل حضرت على (ع) است. اين كتاب كه در برخى از نُسخ مدارج اليقين
ناميده شده، به گمان محدّث بحرانى و محدّث نورى، از بهترين تأليفات اوست.
برخى از ديگر
آثار او: الفوائد النجفية (رساله مختصرى نظير الفوائد الطوسية شيخحرّ عاملى كه
صاحب حدائق از آن نقل مىكند)؛ كتاب رجالىِ بلغة المحدّثين؛ و نيز فهرست علماء
البحرين (شرححال 33 نفر از علماى بحرين)؛ جواهر البحرين فى علماء البحرين
(شرححال سيزده نفر از علماى آن ديار)؛ و فهرست آلبابويه (در شرححال 22 از علماى
بابويهى از جمله شيخصدوق) كه اين سه، در يك مجموعه به نام فهرست آلبابويه و
علماء البحرين به چاپ رسيدهاند.
بررسى
رويكرد او
از ميان
تأليفات محقّق بحرانى، آنچه در اين پژوهش به كار مىآيد، العشرة الكاملة است كه
درباره اصول فقه و اجتهاد و تقليد است و از نام آن نيز مىتوان حكم به اصولى بودن
مؤلفش كرد؛ چنان كه شيخيوسف بحرانى مىگويد:
اين كتاب،
دليل بر اين است كه وى اصولى و اهلاجتهاد بوده؛ ولى از مفهوم برخى از فوائد او در
الفوائد النجفية- كه بعد از اين كتاب نوشته- برمىآيد كه از عقيدهاش برگشته و
مسلك اخباريان را انتخاب كرده است.[1]
شايد
ميرزامحمّد تنكابنى هم تحتتأثير سخن شيخ يوسف بحرينى واقع شده كه او را از
اخباريان شمرده است.[2] به هرحال، اگر سخن شيخ يوسف
درست باشد، شايد بتوان رسالهاى را كه در وجوب عينى نماز جمعه نوشته، نيز قرينهاى
بر اخبارى بودنش دانست.[3] ولى اين مقدار، براى اثبات
اخبارى بودن او كافى نيست؛ هرچند قرائنى را كه بر گرايش او به اخبار دلالت دارند،
نمىتوان انكار كرد. از آنجمله، اين كه شاگرد برجستهاش شيخ عبدالله سماهيجى، نه
تنها اخبارى كه حتى اخبارىِ تندرو بوده است.[4]