نطنزى (م حدود 1003 ق)

درويش محمّدبن حسن نطنزى، جدّ مادرى محمّد تقى مجلسى، شاگرد محقّق كركى (م 940 ق) و شهيد ثانى (م 966 ق) بود. وى احاطه بسيارى بر اخبار داشت و گفته‌اند كه اوّل كسى بود كه به روزگار صفويه، احاديث شيعه را در اصفهان منتشر كرد. درويش‌محمّد، ظواهر قرآن را بدون مراجعه و تأييدى از ناحيه اهل‌بيت (عليهم السلام)، حجّت نمى‌دانست. لذا به آيه‌اى كه تفسيرى از اخبار نداشت، عمل نمى‌كرد. شهيد قاضى نورالله شوشترى (م 1098 ق) نيز در مجالس المؤمنين، از انديشه‌هاى او پيروى كرده است.[1]

ملّا عبدالله شوشترى اصفهانى (م 1021 ق)

ابوالحسن ملّا عبدالله‌بن حسين، ملقّب به «شوشترى اصفهانى»، پس از سى سال تحصيل علوم دينى در نجف و كربلا و شاگردى نزد عالمانى چون مقدّس اردبيلى، در سال 1007 ق. به اصفهان آمد. پس از چندى، از ترس شاه‌عباس اوّل (م 1038 ق)، به حرم رضوى در مشهد پناهنده شد، تا اين كه در سال 1009 ق. شاه‌با احترام تمام، او را به اصفهان بازگرداند و پس از آن، موقعيتى والا يافت؛ چندآن كه شاه‌عباس به درخواست او، دو مدرسه در اصفهان ساخت‌[2] و نيز تمام املاك شخصى خويش را به نام چهارده‌معصوم (عليهم السلام) وقف كرد و حاصل ساليانه آنها را براى سادات مقرّر داشت.

محمّدتقى مجلسى (م 1070 ق)، مصطفى تفريشى صاحب نقد الرجال (م بعد از 1044)، عنايت‌الله بن على قهپايى، صاحب مجمع الرجال، از شاگردان برجسته ملا عبدالله بوده‌اند. به باور محمّد تقى مجلسى، وى نقش شايانى در رونق‌بخشى به‌

[1]. طبقات أعلام الشيعة، ج 4، ص 83- 84 و ج 5، ص 210؛ موسوعة الطبقات الفقهاء، ج 10، ص 100، الفكر السلفى، ص 277 و 323( به نقل از: منية المرتاد فى ذكر نفاة الاجتهاد، ص 1- 2)؛ الذريعة، ص 214، ش 1120؛ إجازات الحديث، محمّدباقر مجلسى، ص 23، 88 و 142.

[2]. امروزه يكى از آن دو مدرسه را به نام« مدرسه ملّا عبدالله» مى‌شناسند كه محلّ درس و بحث خود ملّا عبدالله شوشترى بود؛ و ديگرى را به نام« مدرسه شيخ‌لطف‌الله»، كه آن را در اختيار شيخ‌لطف‌الله عاملى( م 1035 ق) گذاشت.