و [لى‌] چيزى از گناهانشان را به گردن نخواهند گرفت. آنان به يقين، دروغگو هستند.

در آيه‌اى ديگر نيز اين معنا بدين سان بيان شده است:

وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‌ وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى‌ حِمْلِها لا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْ‌ءٌ وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى‌.[1]

هيچ گنهكارى، بار گناه ديگرى را بر دوش نمى‌كشد و اگر سنگين‌بارى، ديگرى را براى حمل گناه خود بخواند، چيزى از آن برداشته نمى‌شود، هر چند از خويشان باشد.

در قيامت، فريبكاران جِن و انس، نه تنها گناه فريب خوردگان را به دوش نمى‌گيرند، بلكه آنها را سرزنش هم مى‌كنند كه چرا فريب خورده‌اند و از آنان پيروى كرده‌اند، و از آنها اظهار برائت و بيزارى مى‌نمايند![2]

2. عوامل متعدّدى مى‌توانند موجب مصونيت از وسوسه‌هاى شياطين انس و جن و فريب فريبكاران گردند، از جمله: باور داشتن اين حقيقت كه هر كس مسئول كارهاى خويش است و در قيامت، هيچ‌كس بار گناه ديگرى را به دوش نخواهد گرفت.

در ادامه حديثى كه در متن آمد، به نشانه‌هاى فريفتگى اشاره شده كه شرح آن در حكمت‌هاى بعدى خواهد آمد.

[1]. فاطر: آيه 18.

[2]. ر. ك: ابراهيم: آيه 22، سبأ: آيه 31- 32، بقره: آيه 167- 168.