ترجمه حديث 48

حضرت عبد العظيم عليه السلام- به نقل از امام جواد، از پدرانش-: على بن ابى طالب عليه السلام فرمود: «چهار سخن گفته‌ام كه خداوند، مرا در قرآن تأييد فرموده است. من گفته‌ام:

آدمى در زير زبان خود، پنهان است. پس هر گاه زبان به سخن بگشايد، شناخته مى‌شود. پس خداوند نازل فرمود: آنان را به سيماى [حقيقى‌] شان باز مى‌شناسى و آنان را از طرز سخن گفتنشان مى‌شناسى‌.

شرح‌

در تبيين اين حكمت، نكات زير قابل توجّه اند:

1. اين حديث مى‌تواند تفسير اين آيه باشد:

وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ.[1]

اگر بخواهيم، آنان را به تو مى‌نمايانيم تا آنان را با سيمايشان باز شناسى و [نيز] آنها را از طرز سخن گفتنشان مى‌شناسى.

2. ضميرشناسى، يك علم و دسترس به آن، امكان‌پذير است. در حديثى ديگر از امام على عليه السلام به اين نكته تصريح شده است:

ما أضمَرَ أحَدٌ شَيئاً إلّاظَهَرَ فى فَلَتاتِ لِسانِهِ وصَفَحاتِ وَجهِهِ.[2]

هيچ كس چيزى را در درونْ نهان نمى‌دارد، مگر آن كه در لغزش‌هاى زبان و نمودهاى چهره‌اش آشكار مى‌گردد.

3. پرگويى، عيب‌هاى انسان را بيش از پيش، آشكار مى‌كند.

4. افراد نادان، هر چه كمتر حرف بزنند، به سود آنهاست.

5. مصاحبه براى گزينش افراد شايسته و كارآمد، يك اصل مهم و كاربردى است.

[1]. محمّد: آيه 30.

[2]. نهج البلاغة: الحكمة 26؛ دستور معالم الحكم: ص 25.