كه در نسخه‌هاى 2 و 3 به چشم نمى‌خورد، نشانگر حد معينى از تحوّل ابداعى است.

پنج نسخه آتى، همگى بر خاطره عيادت پيامبر از سعد به هنگام بيمارى او استوار شده‌اند. امّا ارتباط اين نسخه‌ها با نسخه 1 مبهم است. هيچ پيوند آشكارى در اين مورد وجود ندارد، و عنصر كاملًا جديدى نيز [به متن‌] اضافه شده است. اين تطوّر عرضى در روايت را مى‌توان در دو جهت طولى مشاهده كرد.

جهت اول‌

5. عبداللّه، ابن حنبل، محمّد بن جعفر، شُعبة، سِماك، مُصعب بن سعد، سعد.

رسول خدا به عيادت سعد رفت، هنگامى كه او بيمار بود. سعد عرض كرد. «اى رسول خدا، آيا مى‌توانم همه دارايى‌ام را وصيّت كنم؟»

پيامبر. «نه.»

سعد. «دو سوم را چطور؟»

پيامبر. «نه.»

سعد. «يك سوم را چطور؟»

و او سكوت كرد.[1]

6. زهير بن حرب، الحسن بن موسى، زهير، سِماك بن حرب، مُصعب بن سعد، سعد.

سعد. «من بيمار شدم و به دنبال پيامبر فرستادم. سپس به وى عرض كردم. «اجازه مى‌دهيد كه دارايى‌ام را آن‌طور كه مى‌خواهم تقسيم كنم؟» او نپذيرفت. پس گفتم. «نيمى از آن را چطور؟» نپذيرفت. عرض كردم. «يك سوم چطور؟» در اين هنگام او سكوت كرد.»[2]

عنصر تازه‌اى در قالب كليشه‌اى پرسش و پاسخ ارائه شده است. نسخه 5 در ساختارى طولانى‌تر، يعنى مجموعه‌اى از حكايات مربوط به سعد، ديده مى‌شود كه‌

[1]. ابن‌حنبل، ج 1، ص 185- 186.

[2]. مسلم، وصية، ج 11، ص 8.