نشده و ثانياً مورد اعتماد باشند (: مجمع الأحاديث الغير المنتزع من غيره، مع كونه معتمداً).[1]

سوم‌

آگاهى ما از نام مؤلّفان اصول، در اصل برگرفته از قديم‌ترين آثار رجالى است؛ گو اينكه اطّلاعات موجود در اين كتاب‌ها را مى‌توان به كمك نكات ذكر شده در ديگر منابع تكميل كرد. با اطّلاعاتى كه امروزه در اختيار داريم، ممكن نيست كه همه اسامى مؤلّفان اصول را بازيابى كرد. فهرستى كه در پى مى‌آوريم، صرفاً كوششى براى گردآورى اطّلاعات پراكنده در مهم‌ترين منابع است. همچنان كه پيشتر اشاره شد، منابع قديمى گاه «اصل» را با عنوان «كتاب» معرّفى كرده‌اند. از همين رو، چنانچه در منبعى يك اصل به كسى نسبت داده شده و در منبع ديگر، يك كتاب به همان فرد انتساب داده‌اند، هر دو مأخذ را در فهرست حاضر نام برده‌ايم. منابعى كه با دو ستاره مشخص شده‌اند، صريحاً از اصطلاح «اصل» استفاده كرده‌اند و علامت يك ستاره در كنار منابعى آمده است كه تنها به لفظ كتاب (يا كتُب) اشاره داشته‌اند. منابع مشخّص شده با ستاره، آن‌هايند كه شرح حال بيشترى را در مورد مؤلّف بيان مى‌كنند. اگر معلوم بوده است كه مؤلّف از كدام امامْ روايت كرده است، آن امام را با آوردن شماره در بين پرانتز، طبق ترتيب دوازده امام، ذكر كرده‌ايم.

1. ابان (السندى) بن محمّد البزّاز البَجَلى [10]: رجال نجاشى*، رجال طوسي، الفهرست*، معالم العلماء، ابن طاووس (كتاب الاقبال، كشف المحجّه)** (ص 156)

2. ابان بن تَغلِب، متوفاى 141 ق [4، 5، 6]: رجال كشي، فهرست ابن نديم**،[2] رجال نجاشى*، رجال طوسى**، الفهرست**، معالم العلماء**

[1]. نراقى، كتاب عوائد الأيام، تهران، 1321 ق/ 1903 م، ص 210.

[2]. در متن چنين آمده است.« كتاب من الاصول فى الرواية على مذهب الشيعة»( ابن‌نديم، الفهرست، ص 276)، تعبير« اصول» در اين جا احتمالًا به معناى اصول دين است. در اين صورت، كتاب مورد اشاره را نمى‌توان در فهرست اصول قرار داد.