در اين رساله، سعى شده با استفاده از آيات قرآنى و روايات اهل بيت عليهم السلام، مفهوم غفلت و عوامل غفلت‌زا و آثار آن بر زندگى فردى و اجتماعى و اخروى كاويده شود.

مطالب اين رساله، در دو بخش تدوين شده است:

بخش اوّل، در باب غفلت است:

غفلت از ديدگاه قرآن و حديث، عنوان كلّى بخش اوّل است كه در آن، نگارنده به بررسى ماهيّت غفلت و ويژگى‌هاى غافلان و ناسيان در قرآن كريم پرداخته، و عوامل پيدايش غفلت، مراتب غفلت، انواع غفلت، آثار غفلت، درمان غفلت را توضيح داده است.

در بخش دوم، كه مربوط به ذكر از ديدگاه قرآن و حديث است، نخست كلّياتى در باب ذكر آورده، سپس با ذكر مصاديقى از ذكر، حقيقت ذكر را بازگو نموده و زمان‌ها و مكان‌هاى ذكر را ياد آور شده و به توضيح انواع ذكر پرداخته است.

در ادامه، تبيين آثار دنيوى و اخروى ذكر پرداخته و مصاديق ذاكران را در قرآن كريم بيان نموده و سپس به بيان پاداش و جايگاه ذاكران پرداخته است.

273. ذكر و موانع آن در قرآن و حديث‌

، فاطمه نژاد فاضل، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، استاد راهنما: حجة الاسلام محمّد على مهدوى‌راد، استاد مشاور: دكتر سيّد محمّد باقر حجتى، 1375، 247 ص.

شرح مفهوم و جايگاه ذكر، انواع ذكر، اسباب ذكر، مصاديق ذكر، زمان و مكان ذكر، آثار ذكر، ويژگى‌ها و خصوصيت‌هاى ذاكران واقعى، ذاكران از ديدگاه معصومان عليهم السلام، موانع ذكر و فرق ميان غفلت و نسيان، از جمله مباحث اين پايان‌نامه است.

اين پايان‌نامه يك مقدمه و سه فصل دارد:

نگارنده در مقدمه، از جمله ابزارهاى شناخت و تهذيب نفس را ذكر اللَّه مى‌داند و بر اين عقيده است كه مراد از ذكرى كه دين مبين اسلام، از پيرو خويش انتظار دارد، ذكر حقيقى و واقعى است، نه فقط ذكر زبانى.

معنا و مفهوم ذكر از ديدگاه فرهنگ‌نامه‌ها و مفسّران، جايگاه ذكر، انواع ذكر، معناى ذكر كثير و انواع و مصاديق و مكان آن، اسباب ذكر، زمان ومكان مناسب براى ذكر، آثار ذكر، و ديدگاه امام على عليه السلام در باره اين آثار، مباحث فصل اوّل را تشكيل مى‌دهد.