نقد و بررسى مبانى اخباريگرى‌

مبانى اخباريان را به دو دسته مى‌توان تقسيم كرد:

1. منابع معرفتى؛

2. روش دست‌يابى به آموزه‌هاى دينى.

در گروه اول، آنان تنها سنّت منقول از امامان عليهم السلام را منبع معرفتى مى‌شمارند و كتاب، عقل و اجماع را مصدر معرفت نمى‌دانند.

در محدوده روش نيز روش اجتهادى را نقد و اجتهاد و تقليد، بهره‌گيرى از علم اصول و بهره‌گيرى از اصول عمليه را نفى مى‌كنند.

اكنون به طور خلاصه، برخى از مهم‌ترين مبانى آنان را بررسى و نقد مى‌كنيم. اين بررسى مى‌تواند شما را در نقد ساير پيش فرضهاى اخباريان نيز يارى كند.

الف) قرآن‌

حذف قرآن، كه مهم‌ترين منبع معرفتى آموزه‌هاى دينى است، مهم‌ترين و خطرناك‌ترين شيوه در تفكر اخباريگرى است. قرآن اصيل‌ترين سند مكتوب مسلمانان و تنها منبع قطعى الصدور آنان است كه مورد قبول تمامى فرقه‌هاى اسلامى قرار گرفته است.

قرآن خود را كتاب هدايت معرفى كرده و آيات آن را بيان و مبين بر شمرده است:

(هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ)،[1] (وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى‌ هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‌ لِلْمُسْلِمِينَ).[2]

نكته مهم‌تر آنكه قرآن، مردمان و حتى غيرمسلمانان را به تفكر و تدبر در آيات قرآن ترغيب مى‌كند و مى‌فرمايد:

(أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلى‌ قُلُوبٍ أَقْفالُها)[3]

[1]. آل عمران 138/.

[2]. نحل/ 89.

[3]. محمد/ 24.