3. مناقبُ آل ابى‌طالب: مشهورترين كتاب ابن شهرآشوب است كه به تفصيل و به گونه گسترده مناقب پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام را مطرح كرده است. بيشترين بخش كتاب به نقل مناقب و فضايل امام على عليه السلام اختصاص دارد كه ركن مهم و تأثيرگذار امامت شيعى است.

مصادر مورد استفاده او در اين كتاب بسيار فراوان است. فهرستى از اسامى بسيارى از اين كتابها و طريق ابن شهرآشوب به آنها در مقدمه كتاب آمده است.[1]

او در مقدمه كتاب نوشته است:

وقد قَصَدْتُ فى هذا الكتابِ مِنَ الاختصارِ على متونِ الأخبارِ وعَدَلْتُ عنِ الإطالةِ والإكثارِ والاحتجاجِ مِنَ الظواهرِ والاستدلالِ على فَحْواها ومعناها وحَذَفْتُ أسانيدَها لِشُهرتِها ولإشارتى إلى رُواتِها وطُرُقِها والكتبِ المُنْتَزعَةِ منها[2].

در اين كتاب متون را مختصر كردم و از زياده‌گويى و احتجاج و استدلال بر مفهوم و معناى آنها دست كشيدم و اسناد را به جهت شهرت آنها و اشاره به راويان و طرق و كتب مأخذ حذف كردم.

برخى از مصادر مورد استفاده ابن شهرآشوب اكنون در اختيار ما نيست. پاره‌اى از گزارشهاى موجود در اين كتاب مفصّل‌تر از كتابهاى ديگر است؛ داستان فُطرُس مَلك در جريان تولد امام حسين عليه السلام از اين جمله است.[3]

سيد بن طاووس‌

آل طاووس خاندانى مهم در حِلّه بودند كه در چند نسل عالمانى را تربيت كرده و مقام و موقعيت نقابت علويان را نيز يافتند.

مشهورترين فرد اين گروه و پرتأليف‌ترين نگارنده اين سده، على بن موسى بن جعفر (664- 589 ه) است كه به سيد بن طاووس مشهور شده است.

او نواده دخترى شيخ وَرّام بن ابى‌فَراس حِلّى، مؤلف كتاب تنبيهُ الخَواطر است. پدر او نيز نواده دخترى شيخ طوسى (م 460 ه) است. سيد بن طاووس در مواردى‌

[1]. ر. ك: مناقب، ج 1، ص 14- 7.

[2]. همان، ص 14.

[3]. مناقب، ج 3، ص 229.