«مسأله 3190» در ذِبح كننده «اختيار» شرط نيست، پس اگر كسى از روى اكراه ولى با مراعات شرايط شرعى حيوان را ذبح كند، حلال و پاك است؛ همچنين لازم نيست بردن نام خدا از نظر ذبح كننده واجب باشد، پس اگر كسى معتقد به وجوب آن نباشد اما هنگام ذبح به قصد ذبح نام خدا را بر زبان جارى كند، كافى است.

«مسأله 3191» گفتن «بسم اللَّه» توسّط شخص ديگرى غير از ذبح كننده و يا توسط ضبط صوت و نظاير آن كافى نيست.

«مسأله 3192» سر بريدن حيوان با دستگاه‌هايى كه اخيراً متداول شده، در صورتى كه شرايط شرعى- مانند رو به قبله بودن، بسم اللَّه گفتن و غير آن- رعايت شود، جايز است و لازم نيست براى هر كدام «بسم اللَّه» بگويد، بلكه اگر هنگام زدن دكمه و گفتن «بسم اللَّه» ذبح چند حيوان را قصد كند و «بسم اللَّه» را به قصد آنها بگويد، همه آنها حلال مى‌شوند، به شرط آن كه همه آنها عرفاً در يك زمان باشند؛ ولى اگر به تدريج و با فاصله ذبح شوند، بايد براى هر كدام يك «بسم اللَّه» گفته شود.

«مسأله 3193» گوشت‌ها يا مرغ‌هاى سر بريده‌اى كه از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شوند، محكوم به نجاست و حرمت و مردارند، مگر آن كه ذبح شرعى آنها ثابت شود؛ ولى گوشت‌هايى كه در بازار مسلمانان به فروش مى‌روند و احتمال داده مى‌شود كه به طور شرعى ذبح شده باشند، حلال و خريد و فروش آنها جايز است.

«مسأله 3194» بى‌حس كردن حيوان توسّط دستگاه يا هر وسيله ديگرى قبل از ذبح، اگر به طور كامل نباشد و مانع از خروج خون متعارف از حيوان پس از سربريدن نشود، اشكال ندارد و بايد در غير حال ناچارى از وارد كردن ضربه گيج كننده به سر حيوان قبل از ذبح- اگر موجب اذيّت حيوان باشد- خوددارى شود، ولى موجب حرام شدن گوشت حيوان نمى‌شود.

دستور كشتن شتر

«مسأله 3195» اگر بخواهند شتر را بكشند كه بعد از جان دادن پاك و حلال باشد،