باشد و يا عملى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند انجام داده باشد، لازم نيست پس از قضاى سجده يا تشهّد ركعت آخر، اجزاى ديگر نماز را بجا آورد، بلكه به جا آوردن قضاى آنها كافى است و مراعات ترتيب بين قضاى آن و قضاى تشهّد يا سجده فراموش شده ركعت‌هاى قبل لازم نيست.

«مسأله 1281» اگر يك سجده و تشهّد را فراموش كند و نداند هر يك از كدام ركعت بوده است، چنانچه احتمال دهد يكى يا هر دو از ركعت آخر باشد، در صورتى كه موالات به هم نخورده باشد و عملى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند بجا نياورده باشد، بنابر احتياط واجب بايد يك سجده و تشهّد و سلام را به قصد ما فى الذّمه بخواند و پس از آن يك سجده و تشهّد بجا آورد و مراعات ترتيب بين اين سجده و تشهّد لازم نيست و سپس دو سجده سهو براى تشهّد فراموش شده و احتياطاً دو سجده سهو براى سجده فراموش شده بجا آورد و چنانچه موالات به هم خورده باشد و يا عملى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند بجا آورده باشد، سجده و تشهّد فراموش شده را قضا كرده و سجده‌هاى سهو را انجام دهد و مراعات ترتيب بين قضاى سجده و قضاى تشهّد لازم نيست.

مسائل مشترك بين سه صورت‌

«مسأله 1282» اگر نداند كه سجده را فراموش كرده يا تشهّد را و احتمال دهد كه از ركعت آخر باشد، در صورت به هم نخوردن موالات و انجام ندادن عملى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند، بنابر احتياط واجب بايد سجده و تشهّد و سلام را به قصد ما فى الذّمه بجا آورد و سپس دو سجده سهو انجام دهد و اگر بداند كه از ركعت آخر نيست، قضاى يك سجده و تشهّد را بدون لزوم مراعات ترتيب بجا آورد و سپس دو سجده سهو انجام دهد.

«مسأله 1283» اگر بين سلام نماز و قضاى سجده يا تشهّد، عملى انجام دهد كه براى آن سجده سهو واجب مى‌شود، مثلًا سهواً حرف بزند، بايد علاوه بر به جا آوردن‌