مانند خود پيامبر اكرم (ص)، يا حضرت على (ع)، مراد و قصد خداوند را براى ما بيان مى‌كنند. به اين افراد، مفسر گفته مى‌شود و كارشان تفسير نام دارد. پس تفسير قرآن يعنى بيان مراد خداوند و با شرح و توضيح لغات و عبارات تفاوت دارد. در شرح و توضيح، انسان نمى‌تواند نظر خودش را تحميل كند؛ اما در تفسير اين امكان وجود دارد. به همين خاطر همه نمى‌توانند مفسر باشند. تفسير داراى اصول و قوانين خاصى است. در درجه اول خود پيامبر اكرم و آشنايان به وحى مى‌توانند قرآن را تفسير كنند؛ زيرا آنها هستند كه از قصد و مراد خداوند با خبرند. در درجه دوم نيز بايد بر اساس اصول و قوانينى كه در باب تفسير وجود دارد رفتار كنيم.

پيامبر اكرم (ص) مى‌فرمايد: «

من فسّر القرآن برأيه فليتبوّأ مقعده من النار

»[1]؛ هر كس قرآن را بر اساس نظر شخصى خودش تفسير كند، جايگاهش در آتش است.

«تفسير به راى» يعنى اينكه شخصى مراد خداوند را با فكر و نظر خودش بيان و نظر خودش را به جاى نظر خداوند تحميل كند. قرآن كريم مى‌فرمايد: قُلْ اللّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللّهِ تَفْتَرُونَ‌[2]؛ آيا خدا به شما اجازه داده كه چنين بگوييد يا از پيش خودتان بر خدا افترا مى‌بنديد؟

پس از ذكر پاره‌اى از مباحث علوم قرآنى و معرفى ويژگى‌هاى‌

[1]. ابن ابى جمهور، غوالى اللئالى، ج 4، ص 104، شماره.

[2]. سوره يونس، آيه.