[346] سؤال 219: براى بيماران قلبى كه در حال استراحت مطلق هستند (چه توان حركت دست را داشته يا نداشته باشند)، نحوه گرفتن وضو و خواندن نماز و رو به قبله بودن در نماز به چه صورت است؟

پاسخ: اگر توان وضو گرفتن (ولو با كمك ديگرى) را دارند، وضو بگيرند واگر توان وضو گرفتن (ولو به كمك ديگرى) را ندارند، تيمّم نمايند. نسبت به نماز، هر مقدار كه قادر هستند و خطر ندارد (ولو با ركوع و سجودِ اشاره‌اى)، نماز بخوانند و مراعات قبله چنانچه خطر نداشته باشد، لازم است و به طور كلّى اصلِ نماز ساقط نيست و هر كدام از شرايط و اجزاى آن، خطر داشته باشد، لازم نيست رعايت شود.

[347] سؤال 220: شخصى است كه به علت مشكل مفاصل كمر، نمى‌تواند مسح پاها را انجام دهد. البته با سختى و درد زياد، مى‌تواند بنشيند و با دست چپ، پاى راست و با دست راست، پاى چپ را مسح نمايد و در اين صورت هم ممكن است موالات به هم بخورد. تكليف اين فرد چيست؟

پاسخ: اين شخص معذور است و چنانچه مسح پا برايش ميسور نيست، نايب بگيرد كه دست معذور را بر پايش مسح دهد و اگر اين هم ميسّر نباشد، نايب با رطوبت دست معذور، مسح را انجام دهد. البته خود معذور بايد قصد مسح داشته باشد.

[348] سؤال 221: بيمارى كه يك يا هر دو دست خود را به دلايل پزشكى و يا عدم توانايى، نمى‌تواند حركت دهد و يا براى او مشكل است، وظيفه غسل و وضو و تيمّم را چگونه انجام دهد؟

پاسخ: بايد از ديگرى كمك بگيرد تا دست او را حركت دهد و اگر اين هم امكان ندارد، نايب با دست خود، او را وضو و غسل و تيمّم دهد.